Dentz 5 - 2016 by Het Branche Bureau

Dentz vakblad voor tandartsen JAARGANG 8 - 2016 - NUMMER

CHRONISCHE ZENUWPIJN NA IMPLANTEREN VERSLAG MINISYMPOSIUM TAAKHERSCHIKKING WAT TE DOEN BIJ PATIËNTEN MET DEMENTIE? SPROOKJE ALS PREVENTIEVE MONDZORG BIJ KINDEREN

Katarina Jerkovic-Cosic: ‘Mondzorg van ouderen moet bij zorgprofessionals prioriteit krijgen’

EEN PIJNLOZE AVOND DIE NIET OP UW ZENUWEN WERKT KIESPIJN EN GEVOELIGE TANDHALZEN

SAVE THE DATE MET GEHONOREERDE GASTSPREKERS Michiel de Cleen, tandarts-endodontoloog Fridus van der Weijden, Parodontoloog NVvP, Implantoloog NVOI

WAAR EN WANNEER? Maandag 14 november: Eindhoven Dinsdag 15 november: Amsterdam Maandag 21 november: Zwolle Ga voor meer informatie naar: www.colgate-cohn.nl

VOORWOORD Ouder worden Ellen Dobbelaar, bladmanager

Met het ouder worden komen de gebreken, zegt men. Maar ook: u bent zo oud als u zich voelt. Er zijn mensen van vijftig die de deur niet meer uitgaan en tachtigjarigen die nog skiën. De mens is geen machine, lichaam en geest zijn bij elk individu anders op elkaar ingesteld. Maar om de levensduur van een machine optimaal te houden, is er een APK nodig en soms een kleine of zelfs een grote beurt. En zo geldt dat ook voor de mens; een periodieke controle van onze gezondheid bevordert onze levensduur en soms moet er iets hersteld worden. Als we verzaken, betaalt zich dat later terug. Medische klachten kunnen psychische problemen bevorderen en vice versa. Of zoals Katarina Jerković, projectleider van het project Mondzorg Ouderen; bewustwording onder zorgprofessionals van Hogeschool Utrecht, dat treffend verwoordt: ‘Men kan in een isolement raken door bijvoorbeeld problemen met de mondgezondheid. Als ouderen niet meer deugdelijk kunnen kauwen, kunnen ze ondervoed raken. En als ze uit de mond gaan ruiken, kunnen ze angstig worden voor sociaal contact of geconfronteerd worden met kleinkinderen die niet meer willen knuffelen.’ De aandacht voor de mondgezondheid van ouderen wordt steeds groter. In deze editie van

Dentz legt Jerković uit hoe studenten van zorgopleidingen op mbo- én hbo-v-niveau op dit onderwerp worden opgeleid en hoe zorgprofessionals bijgeschoold worden. Zodat het niet alleen een taak is die bij tandheelkundige professionals komt te liggen, maar verschillende disciplines zich juist bewust zijn van het belang van de kwetsbare positie van ouderen. En omdat geen mens hetzelfde is, ook niet als we ouder worden of ouder zijn, beantwoordt tandarts-geriatrie Claar Wierink als aanvulling op dit onderwerp vijf veelgestelde vragen van tandartsen over een specifieke groep oudere patiënten, mensen die te maken hebben met dementie. Want, zo geeft zij aan: ‘Tandartsen zijn het verplicht om de zorg voor patiënten te blijven dragen, ook op het moment dat het minder goed met iemand gaat.’ Hoe dat precies in zijn werk gaat, daar kan tandarts Eric de Ruiter over vertellen. Hij vertelt in deze editie van Dentz dat het een hele uitdaging is, ‘maar wel een mooie. Het is soms echt schakelen van de hectiek van de praktijk naar het verpleeghuis, waar het besef van tijd heel anders is.’ Hebt u na het lezen van Dentz vragen of wilt u reageren? Stuur uw bericht naar dentz@appr.nl of bezoek www.dentzmagazine.nl.

Colofon Dentz is een uitgave van APPR b.v., waarin opgenomen ’tANTwoord, ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT). Redactieadviesraad Sjoerd Algera (tandarts), Ronald Bos (Ivoren Kruis), Ed Kolsteeg (secretaris VGT), Ravin Raktoe (ANT), Han Verhoeven (NVIJ) Aan dit nummer werkten mee Anne Doeleman, Liza Leijenhorst, Inga van Uchelen, Frank van Wijck, PieterJan van Zwieten Redactie Dentz APPR B.V., Postbus 5135, 1410 AC Naarden, 035-6942878, dentz@appr.nl, www.dentzmagazine.nl Advertenties Herman Wessels, 035-6942878, herman@appr.nl Vormgeving Merit op de Dijk (art direction) Bladmanager Ellen Dobbelaar, ellen@appr.nl Druk Ten Brink, Meppel. De redactionele inhoud van Dentz verwoordt niet noodzakelijk de standpunten van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT), noch neemt de ANT verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. De inhoud van ’tANTwoord valt onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de ANT. Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. ©2016 APPR bv. ISSN 1877-3753

Dentz 3

INHOUD

Katarina Jerkovic-Cosic: â&#x20AC;&#x2DC;De mondzorg van ouderen moet bij (toekomstig) zorgprofessionals prioriteit krijgenâ&#x20AC;&#x2122;

Tandarts & Hobby: Hugo Vreugdenhil

Vijf vragen over dementie aan tandarts-geriatrie Claar Wierink

Verslag minisymposium taakherschikking

’tANTwoord

‘Liever een implantaat te veel verwijderen dan één te weinig’

ANT Nascholingsaanbod . . . . . . . . . . . . . . 61 Column Wilfred Kniese . . . . . . . . . . . . . . . 63 De tandarts als eindverantwoordelijke van de mondzorg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Een klacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Interview met IQdent-lid Vincent Bosman . 68 Experiment met verstrekkende gevolgen . . 71 Een praktijkscan geeft praktijkhouders tijd, rust én werkvreugde . . . . . . . . . . . . . 72 ANT Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

En verder... Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Nieuws . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Product . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 In de praktijk van… . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Sprookje promoot poetsen

Column Jan Willem Vaartjes (ANT) . . . . . . . 25 StuDentz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Al meer dan 350 praktijken geadviseerd!

BENT U FISCAAL FIT?

Bespaar tot 40% op uw belasting!

FiscaalFit.nl bespaart voor u belasting.

Bedrijfsopvolging of -beeïndiging

Hoe? Eenvoudig. Is één van de fiscale

Investeringsplannen

aspecten hiernaast op u van toepassing?

Langer dan 5 jaar dezelfde rechtsvorm

Dan besparen wij gegarandeerd belasting.

Bedrijfspand in eigendom

Maar FiscaalFit.nl doet nog meer:

SECOND OPINION: GRATIS!

Gratis second opinion op uw huidige situatie.

FISCAALFIT.NL

LEGT UIT

FiscaalFit.nl verzorgt vrijblijvend een informatieve presentatie in uw netwerk.

Bent u lid van een IQUAL groep? FiscaalFit.nl geeft regelmatig advies bij IQUAL bijeenkomsten! Ga voor meer informatie en het maken van een vrijblijvende afspraak naar FiscaalFit.nl

FiscaalFit.nl | 088 111 7 999 Vendelier 71-2, 3905 PD Veenendaal

FiscaalFit.nl Ondernemend besparen

NIEUWS Tandarts introduceert “stopknop” Patrick Vadasz uit Nijmegen heeft een stopknop voor zijn patiënten geïnstalleerd. Patiënten kunnen erop drukken als er bijvoorbeeld te veel pijn of angst is: de apparaten stoppen dan gelijk. Vadasz kwam op het idee om de knop te maken toen hij ooit de biografie van Freddy Heineken las. ‘Naast ondernemer was hij ook een uitvinder. Hij vond dat iedere tandarts een dode-

mansknop moest installeren, waarmee patiënten zelf de boor stil kunnen zetten’, vertelt hij aan RTL Nieuws. De knop die Vadasz heeft, is een garagedeurschakelaar. ‘Een aantal mensen heeft er al op gedrukt. Dat deden ze als ik aan het boren was of tijdens het verwijderen van tandsteen. Dat doet allebei veel pijn. Als ze op de knop drukken, gaat het apparaat dat

ik gebruik gelijk uit en moet ik hem neerleggen voordat ik hem weer aan kan zetten. Dan praat ik even met de patiënt om hem of haar gerust te stellen. ‘Maar van de meeste patiënten hoor ik dat ze al rustiger worden omdat ze weten dat ze op de knop kunnen drukken als ze dat willen.’ Bron: RTL Nieuws

Tandheelkunde zet zich in voor het project ‘Eén tand, twee doelen’ Elysee Dental roept tandheelkunde Nederland op om zich in te zetten voor twee goede doelen. Als tandarts komt u tenslotte regelmatig in contact met patiënten waarbij een tand of kies getrokken moet worden of patiënten die aan het wisselen zijn. Een kleine moeite om aan de patiënt te vragen of zijn of haar tand ingezet mag worden voor twee goede doelen. De oproep in de media van Tim van der Mee, voor het inzamelen van menselijke tanden voor zijn afstudeerproject Human Tusk, heeft tandtechnisch lab Elysee Dental ter harte genomen. Met zijn project kaart Tim een maatschappelijk probleem aan en krijgen we de mogelijkheid om met elkaar iets terug te doen. Elysee Dental wil graag het netwerk gebruiken om Tim te helpen zijn doel te realiseren. Alleen als tandtechnisch lab vinden wij dat ook de tandheelkunde er een voordeel van moet hebben. Daarom stelt Elysee Dental voor elke tand of kies die via hen ingestuurd wordt, één euro beschikbaar voor een (nog nader te bepalen) tandheelkundig doel in

TIM ZOEKT TANDEN in zijn strijd tegen de ivoorjacht!

show your teeth against the poachers

Uw tand arts doet mee met het projec t:

"Ik wil dit kunstproject inzetten voor de strijd tegen olifantenstropers in Afrika." Tim van der Mee (26)

1 tand, 2 doele n!

Afrika. Om de tandarts te helpen bekendheid te geven aan zijn deelname aan dit project stelt Elysee Dental gratis promotiemateriaal beschikbaar. Informatie: www.elysee-dental.nl

Uw tand steunt twee goede doelen!

Lezerspost Wilfred, bedankt! Graag wil ik hierbij Wilfred Kniese, vice-voorzitter van de ANT, bedanken voor zijn bijkans fabelachtige column in Dentz, het vakblad voor tandartsen (editie 4-2016). Om te worden omschreven als Übermensch van de mondzorg is immers een eer die mij niet zo maar ten deel valt. Ik vertrouw er dan wel op dat hij over “Übermensch” spreekt zoals Friedrich Nietszche dat deed, te weten diegene die

zichzelf durft los te maken van het systeem en op zichzelf steunt. Zo’n levenshouding biedt ook ruimte voor individuele afwegingen in bijvoorbeeld een dialoog over taakherschikking, anders dan meelopen in de traditionele geest van de kudde. Dat zal ook zeker minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en naar ik verwacht de Tweede Kamer doen. Verder nog een tip aan Wilfred: als je een uitspraak doet over de relatie tus-

sen JTV Mondzorg voor kids en een venture capitalist, informeer je dan vooraf goed. Nu verkondig je onwaarheden, gelijk je dat ook doet als je suggereert dat onze Dental Car ouderen aan huis bezoekt. En dat we mondzorg voor (kwetsbare) ouderen organiseren zou ook jij moeten toejuichen. Met vriendelijke groeten, Namens JTV Mondzorg voor kids Raoul Trentelman, Algemeen directeur Dentz 7

BioBiteCorrector® MS Dé directe en betrouwbare weg naar Klasse I Occlusie Het ’passive-rigid’ ontwerp van de BioBiteCorrector® MS zorgt ervoor dat de onderkaak nauwkeurig naar een bilaterale Klasse I Occlusie wordt gebracht met behulp van spacers. De BioBiteCorrector® MS heeft een geoptimaliseerd ontwerp met pre-molded screws (MS) voor een eenvoudige plaatsing. Uiteraard met hetzelfde patiëntencomfort zoals u dat gewend bent van de BioBiteCorrector®.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met uw Dentsply Sirona Orthodontics area manager.

Dentsply Sirona Signaalrood 55 2718 SG Zoetermeer +31 79 360 19 52 www.lomberg.nl

BBC-pub.indd 1

12/09/2016 16:24

Volkomen transparant, de oplossing voor een perfecte, stralende lach. P R P R P R P R

Esthetisch Klinisch bewezen methode Tijdbesparend, geen attachments Vaste prijs

Ideal Smile® ALIGNER, het alignersysteem voor de volwassen patiënt die zich een esthetischer lach wenst. Ideal Smile® ALIGNER, is de combinatie van een online registratie via de website, digitale technologie, 3D Setup en laboratoriumservice die zich volledig richt op orthodontische behandelingen.

www.idealsmile-solutions.com Dentsply Sirona Signaalrood 55 2718 SG Zoetermeer +31 79 360 19 52 www.lomberg.nl

NIEUWS Congres Digitaal in de tandartspraktijk Digitalisering dringt steeds verder de tandartspraktijk binnen. De tandarts heeft en krijgt er steeds meer mee te maken en dat is voor velen een uitdagende en soms lastige ontwikkeling. Om up-to-date te blijven met de nieuwe ontwikkelingen en bijbehorende vaardigheden, vindt op vrijdag 18 november in het RAI Congrescen-

trum het congres “Digitaal in de tandartspraktijk”. Deze congresdag brengt de congresdeelnemer helemaal op de hoogte van de stand van zaken in dit steeds sneller veranderende digitale tijdperk. Acht sprekers schetsen een kort historisch perspectief en brengen de deelnemers op de hoogte van de

ontwikkelingen die zij de komende jaren op digitaal gebied in de (klinische) praktijk mogen verwachten. Maar de nadruk in dit congres ligt op het gebied van de huidige digitale technieken die het werk als tandarts/ tandtechnicus vergemakkelijken of leuker kunnen maken. Info: www.digitaalindepraktijk.nl

Lezingen en cursusaanbod DATUM

CURSUS/LEZING

LOCATIE

AANBIEDER

15 oktober 2016

TrySmile van A tot Z

Edin Dental Academy, Maarn

Excent Tandtechniek

21 oktober 2016

Reünie Vrije Universiteit Tandheelkunde (1968-1970)

ACTA, Amsterdam

Bas Koomans en Wim Fedder

28 oktober 2016

Congres Treatment of severe tooth wear: an international approach

Tandheelkunde Radboud umc, Nijmegen

Post Academisch Onderwijs Tandheelkunde Nijmegen

5 november 2016

Röntgencursus voor tandartsassistenten

Tandheelkunde Radboud umc, Nijmegen

Post Academisch Onderwijs Tandheelkunde Nijmegen

5 november 2016

Digitale mondfotografie in de moderne tandartspraktijk; welke rol kan de tandarts assistent vervullen?

Tandheelkunde Radboud umc, Nijmegen

Post Academisch Onderwijs Tandheelkunde Nijmegen

5 november 2016

Symposium De stand van zaken in de endodontologie

ACTA, Amsterdam

Acta Dental Education

11 november 2016

CBCT-applicatiecursus

Tandheelkunde Radboud umc, Nijmegen

Post Academisch Onderwijs Tandheelkunde Nijmegen

12 november 2016

NVvE Najaarscongres: De Vijlloze Endo

Hotel Okura, Amsterdam

NVvE

18 november 2016

Congres Digitaal in de tandartspraktijk

RAI Congrescentrum, Amsterdam

Bureau Kalker

19 november 2016

Congres Ivoren Kruis over het thema ‘Voeding’

ACTA, Amsterdam

Ivoren Kruis

3 februari 2017

Congres Kindertandheelkunde 2017

RAI Congrescentrum, Amsterdam

Bureau Kalker

5 november 2016

Symposium De stand van zaken in de endodontologie

ACTA, Amsterdam

Acta Dental Education

18 november 2016

Congres “Digitaal in de tandartspraktijk”

RAI, Amsterdam

Bureau Kalker

19 november 2016

Congres Ivoren Kruis over het thema ‘Voeding’

ACTA, Amsterdam

Ivoren Kruis

Informatie: www.ivorenkruis.nl, www.gceurope.com/local/benelux, www.docendoorbis.nl/tandartsen, www.gerodontologie.nl, www.digitaalindepraktijk.nl, www.excent.eu, www.nsoicursussen.nl, www.nationaleassistentendag.nl/2016, www.megagen.nl, www.acta-de.nl, www.vmti.nl Dentz 9

WILT U BEHANDELEN ONDER NARCOSE?

Anesthesia & Intensive Care Services B.V.: AIC is gespecialiseerd in het verzorgen van hoogwaardige medische zorg binnen de anesthesiologie en intensive care geneeskunde. Met ons VOLWAARDIG MOBIEL ANESTHESIETEAM inclusief apparatuur, monitoring, medicatie, gasvoorziening, disposables en al het nodige personeel kunnen wij op een voor u wenselijke locatie op 4 behandelkamers tegelijk algehele anesthesie toedienen aan uw cliĂŤnten, zonder dat u ook maar iets hoeft aan te passen aan de inrichting van uw kliniek. Tandartspraktijken die behandelingen onder narcose willen aanbieden: Als u aan uw cliĂŤnten behandelingen onder algehele anesthesie wilt aanbieden zonder dat u dure investeringen hoeft te doen in uw kliniek, dan bent u bij ons aan het juiste adres. Wij kunnen met ons MOBIEL ANESTHESIETEAM in elke kliniek op 4 behandelkamers tegelijk volledig de anesthesie verzorgen zonder dat u daar naar hoeft om te kijken. Wij zijn volledig selfsupporting. Wij kunnen in elke tandartspraktijk de anesthesie verzorgen. Uw praktijk hoeft dus niet aan speciale voorwaarden te voldoen!! Bel voor een gratis en vrijblijvende offerte: Schroom niet om te bellen of te emailen voor een gratis en vrijblijvende offerte. Zonder enige verplichting komen wij graag bij u langs om de situatie in uw kliniek te beoordelen en de wensen en mogelijkheden met elkaar te bespreken.

Weena 1041 3013 AL Rotterdam Tel: 06 - 247 257 37 www.aicservices.nl info@aicservices.nl

PRODUCT ADT start met preventie mond- en keelkanker ADT en Maxdent hebben de krachten gebundeld op het gebied van vroegtijdige ontdekking van mond- en keelkanker. In de afgelopen tien jaar is het aantal mensen met mond-en keelkanker met de helft gestegen door de opkomst van het humaan papillomavirus type 16. De aandoening zelf veroorzaakt meestal geen pijn en geeft niet altijd klachten waardoor de ziekte in de meeste gevallen pas in een laat stadium wordt ontdekt. Met

de nieuwe opsporingstechnieken kan de tandheelkundig behandelaar al in een vroeg stadium verdachte afwijkingen vinden en de patiënt snel doorverwijzen. Een vroege behandeling verhoogt de vijfjaars overlevingskans van vijftig naar negentig procent. Het preventiepakket van Maxdent zal door ADT worden aangeboden aan de tandheelkundig behandelaar in de Benelux. Informatie: www.maxdent.nl

Style Italiano Flow Pack van Tokuyama Dental Style Italiano is een studiegroep van gepassioneerde clinici en onderzoekers op het gebied van esthetische restauratieve tandheelkunde. Tokuyama is een Japanse fabrikant van high-end tandheelkundige materialen. Onder leiding van professor Simone Grandini is er een selectie gemaakt uit verschillende flowables van Tokuyama met als doel een esthetische kit

samen te stellen voor alledaags gebruik. De gepatenteerde Sol-Gel-methode stelt Tokuyama in staat om op moleculair niveau synthetische fillers te bepalen. Door deze methode krijgt u een Supra-Nano Spherical Filler. Het effect: uniforme grootte en vorm voor een harder oppervlak, hoge polijstbaarheid en langdurige glansretentie. De kit is verkrijgbaar via Hofmeester Dental B.V. Informatie: www.hofmeester.nl

Adhesief met geïntegreerd desensibiliserend effect Adhese Universal is een ééncomponent en lichtuithardend adhesief voor directe en indirecte bondingprocedures. Adhese Universal is compatibel met alle etstechnieken. Het geïntegreerde desensibiliserend effect voorkomt vloeiende beweging in de dentine tubuli en minimaliseert dus het risico op postoperatieve gevoeligheid. Bevochtiging en infiltratie van den-

tine tubuli onder vochtige en natte omstandigheden vindt plaats door contact met hydrofiele oplosmiddelen en methacrylaat monomeren in het adhesief. Bovendien slaan de zure verbindingen neer in de dentine als onoplosbare calciumzouten die de mechanische blokkering vergemakkelijken en de dentine tubuli afdichten. Het geïntegreerde “desensibiliserend

effect” voorkomt vloeiende beweging in de dentine tubuli en minimaliseert het risico van microlekkage en postoperatieve gevoeligheid. Informatie: www.ivoclarvivadent.nl

ADVERTENTIE

Problemen in de maatschap?

Amice Advocaten B.V.

Discussie met leverancier?

Emmalaan 23

Aansprakelijk gesteld?

3581 HN Utrecht

Verbouwing loopt fout?

Tel.nr. 030-23 00 230

Vergunning afgewezen?

Fax.nr. 030-23 00 504

Bel direct: 030-23 00 230

www.amice-advocaten.nl

WERELDWIJDE KENNIS met de service van het lab om de hoek

"Ik ben er trots op dat wij State-of-the-art tandtechniek voor iedereen mogelijk maken." Jacqueline Koster SALESMANAGER

Onze voordelen:

Digitalisering

Innovatie/ Ontwikkeling

Service/ Ontzorgen

Prijs/ Kwaliteit

Service in heel Nederland

Betrouwbare logistiek

Klinisch Prothese Technicus (KPT)

Ook benieuwd wat Elysee Dental voor u kan betekenen? Zie onze website: www.elysee-dental.nl of neem contact op met onze afdeling Customer Care

NL16-wk32

bereikbaar via e-mail: customer-care@elysee-dental.nl of via telefoon: 0173 65 33 00

PRODUCT Heraeus Kulzer introduceert meer gebruiksgemak met cara YantaLoc LV De nieuwe cara YantaLoc LV biedt, door de aanzienlijk ruimtebesparende constructie, meer ruimte en dus vrijheid bij het ontwerpen van prothesen. Cara YantaLoc is een schroefbare titanium basis met een schuin zirkonium attachment met locatorfunctie, zodat u op een veilige, eenvoudige en flexibele manier uitneembare prothesen op im-

formatie

Onderwijs Tandheelkunde nlaan 25

plantaten kan bevestigen, zelfs bij weinig ruimte. Tandtechniekers en tandartsen kunnen met de nieuwe Low Version, cara YantaLoc LV, de hoogte aanzienlijk verlagen tot een minimum van slechts vier millimeter en een gingivale marge van één à twee millimeter. In vergelijking: de laagst mogelijke versie voorheen had een hoogte van

zesenhalve millimeter en een gingivale marge van één à drie millimeter. Info: www.heraeus-kulzer.nl/cara-yantaloc

MK-dent Power Edition Turbine 28 Watt Elke tandarts herkent het wel. Een turbine die tijdens een behandeling net niet genoeg vermogen heeft om goed uw behandeling uit te kunnen voeren. Dit was de reden voor MK-dent om een krachtige turbine te ontwikkelen; de HC20KL Power Edition-turbine. De MK-dent HC20KL Power Edition heeft 28 Watt vermogen. Hierdoor heeft u voldoende vermogen, ADVERTENTIE

Cursusprogramma 2017

behoudt u controle en werkt u effectief en comfortabel. Door een innovatief balanceerproces levert MKdent nu naast een uiterst stille turbine (Prime Line HP21KL) met deze HC20KL Power Edition ook een zeer krachtige turbine. MK-dent is verkrijgbaar bij onder andere DeMeGro. Informatie: www.mk-dent.nl

‘ Mondzorg ouderen moet bij zorgprofessionals

prioriteit krijgen’ Scholing voor studenten én zorgprofessionals

Omdat de mondzorg bij ouderen veel meer aandacht verdient, hebben Hogeschool Utrecht en het ROC Midden Nederland een module ontwikkeld voor zorgopleidingen op mbo- én hbo-v-niveau. Los van deze module voor de toekomstige werkers in de ouderenzorg en thuiszorg bieden ze ook bijscholing aan voor de huidige zorgprofessionals. De belangstelling is groot en de dubbele opzet zorgt ervoor dat het onderwerp structurele aandacht krijgt.

Frank van Wijck

14 Dentz

atarina Jerković-Ćosić, projectleider van het project Mondzorg Ouderen; bewustwording onder zorgprofessionals van Hogeschool Utrecht, ziet wat er misgaat met de mondzorg van ouderen in verpleeghuizen en vooral ook in de thuissituatie. ‘In de verpleeghuizen begint de aandacht voor mondzorg bij de cliënten al wel op gang te komen’, zegt ze. ‘In steeds meer huizen wordt beleid op dit gebied geïmplementeerd en ook het initiatief van de Alliantie Mondzorg zorgt voor aandacht. Maar het kan zeker nog beter in de verpleeghuiszorg en in de thuissituatie is de mondzorg van ouderen helemaal een groot probleem aan het worden. De situatie

hier wordt alleen maar nijpender nu steeds meer ouderen langer zelfstandig thuis blijven wonen; nu al woont 96 procent van de ouderen nog thuis. Deze mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun mondzorg. Ze hebben een volledige of een gedeeltelijke prothese, maar er zijn steeds meer mensen die geheel of gedeeltelijk hun eigen gebit hebben. Veel van deze mensen komen door hun toenemende kwetsbaarheid niet meer elk half jaar voor controle bij de tandarts en mondhygiënist. Ze zijn zelfstandig niet meer in staat om dat bezoek aan de praktijk te brengen en ze willen geen druk leggen op hun omgeving om hen te helpen. Er zijn ouderen die zeggen: “Als ik

Foto’s: ©NFP Photography - Pieter Magielsen

Katarina JerkovićĆosić

moet kiezen tussen iemand moeten meenemen naar de tandarts of naar de kapper, gaat de kapper voor”. Of ze denken dat het niet meer nodig is als ze een prothese hebben. Pakweg twintig jaar geleden waren er wel tandartsen die op dat moment zeiden: “Zo, nu bent u van mij af ”. Natuurlijk spelen ook financiële overwegingen een rol. Ouderen kunnen denken dat een bezoek aan de tandarts of mondhygiënist niet nodig is zolang ze geen klachten hebben. En zelfs als ze wel klachten krijgen, komt het voor dat ze ervan uitgaan dat dit nu eenmaal bij de leeftijd hoort.’ Tandartsen en mondhygiënisten spelen wel in op de afnemende aandacht van mondzorg bij

ouderen, stelt Jerković. ‘Denk bijvoorbeeld aan het project De mond niet vergeten’, zegt ze, ‘maar we hebben nog geen structurele oplossing.’

Veel onbekendheid Binnen Universitair Medisch Centrum Utrecht bestaat als onderdeel van het Nationaal Programma Ouderenzorg het Netwerk Utrecht Zorg voor Ouderen. Jerković verzorgt in het kader hiervan voorlichtingsbijeenkomsten voor ouderen. Ze vertelt: ‘Ik krijg reacties als: “Ik wist niet dat mondzorg zo belangrijk was”. Er is sprake van grote onbekendheid over hoe mondverzorging te verrichten en wat de relatie is met de algemene gezondheidstoestand. Dentz 15

Dagelĳkse bescherming Glazuur

Dagelĳks herstel** Dentine

nieuwe formule

• Versterkt en beschermt het tandglazuur tegen dagelijkse zuren1 • De geoptimaliseerde ﬂuorideformule kan de continue remineralisatie van het tandglazuur bevorderen en helpt beschermen tegen tanderosie1

* ** 1.

• Krachtiger* herstel** met de voordelen van Novamin® en natriumﬂuoride in één enkele formule • Blijvende verlichting van gevoelige tanden bij tweemaal daags poetsen2

Vs. Eerder op de markt gebrachte formulering. Vormt een beschermende laag over de gevoelige plekken van de tanden. Poets tweemaal daags voor langdurige bescherming tegen gevoeligheid. Barlow AP et al.J Clin Dent.2009;20(6):192-198 – 2. GSK data on ﬁle,RH01748 CHGOC/0012/16

Voor mensen die in verpleeghuizen wonen, geldt bovendien dat ze niet weten bij wie ze terecht kunnen als ze vragen hebben over hun mondgezondheid. Ze hebben ook geen idee van de kosten die ermee gemoeid zijn.’ Behalve van ouderen leveren de bijeenkomsten ook reacties op van zorgprofessionals. “Ik wist dit niet” bijvoorbeeld en “Ik voel me nu wel schuldig”. ‘Dus zijn we de voorlichting ook gericht aan hen gaan geven’, zegt Jerković. ‘Hun reacties waren een eyeopener voor ons, hierdoor realiseerden wij ons dat hier echt iets mis gaat. De zorgvraag en het zorgaanbod zijn duidelijk niet op elkaar afgestemd.’ Contact met zorgprofessionals – niet alleen tandartsen, mondhygiënisten en verpleegkundigen en verzorgenden in verpleeghuiszorg en thuiszorg, maar bijvoorbeeld ook huisartsen en wijkverpleegkundigen – leverde een duidelijk signaal op: bewustwording van het belang van mondzorg bij ouderen, bij zorgprofes-

‘ Bij mbo- en hboopleidingen gaat men er nogal eens vanuit dat het goed geregeld is, totdat wij uitleggen hoe complex het is’

sionals in de breedste zin van het woord, moet prioriteit krijgen.

Voorlichting én scholing En zo ontstond het concrete plan om langs diverse lijnen tegelijk tot gerichte actie te komen. Jerković legt uit: ‘Duidelijk was dat structurele verandering in de kennis en attitude van zorgprofessionals nodig was. Je kunt dan niet volstaan met voorlichting bieden aan de mensen die al actief zijn in de zorg, want dan bloedt het na verloop van tijd weer dood. Je moet die voorlichting natuurlijk wel bieden, maar tegelijkertijd moet je ervoor zorgen dat het onderwerp structurele aandacht krijgt in de opleiding van de mensen die straks in de zorg gaan werken.’ Voor mondzorg bij ouderen op mbo-niveau bestond al een module van het ROC Nijmegen die met lichte aanpassing in de werkvorm – onderwijs is sinds de ontwikkeling van die module meer en meer gedigitaliseerd – goed toepasbaar was. Voor hbo-niveau bleek het nodig een nieuwe module te ontwikkelen. Jerković: ‘Een belangrijk aspect op hbo-niveau was bijvoorbeeld de relatie tussen mondgezondheid en de algemene gezondheidstoestand. Mensen op mbo-niveau moeten hierover Dentz 17

Adhese Universal ®

Hét universele adhesief

DESENSITIZING

EFFECT

* Data beschikbaar op aanvraag

Direct Indirect Totaal-ets Selectieve-ets Zelfetsend Vochtig & Droog

Alles in één klik • Tot wel 190 applicaties per VivaPen® (2 ml)* op afzonderlijke gebitselementen • Voor direct en indirecte bonding- en etstechnieken • Grote hechtsterkte op vochtige en droge dentine

www.ivoclarvivadent.com Manufacturer, Sales & Distribution:

Ivoclar Vivadent AG

Bendererstr. 2 | 9494 Schaan | Liechtenstein | Tel. +423 235 35 35 | Fax +423 235 33 60

www.ivoclarvivadent.nl Representative Office Benelux:

Ivoclar Vivadent B.V.

De Fruittuinen 32 | 2132 NZ Hoofddorp | The Netherlands | Tel. +31 23 529 37 91 | Fax +31 23 555 45 04

kennis hebben, voor hen hebben we dit onderwerp meegenomen in de module. Maar mensen op hbo-niveau moeten ook in staat zijn om te bewerkstelligen dat de mondgezondheid en de algemene gezondheidstoestand elkaar versterken.’ Gesprekken met managers en docenten van opleidingen op hbo- en mbo-niveau om in kaart te brengen in hoeverre ze mondzorg al in hun curriculum hadden opgenomen, leverden een divers beeld op. ‘Beide groepen gaan er nogal eens vanuit dat het goed geregeld is, totdat wij uitleggen hoe complex het is’, vertelt Jerković. ‘Dan gaan de ogen open. Bij het mbo is het een aspect van persoonlijke verzorging en komt het in beperkte mate in de vorm van casuïstiek terug bij ziekten als dementie en diabetes. Bij hbo is de inbedding ook beperkt en is die bovendien niet gekoppeld aan wetenschappelijke literatuur over de relatie tussen mondgezondheid en algemene gezondheid.’

Zes lessen Op basis van de in het veld opgedane kennis werd de onderwijsmodule over mondzorg bij ouderen opgezet, opgedeeld in zes lessen (die afhankelijk van het beginniveau van de ROC’s ook los kunnen worden gebruikt). Langs de weg van “de gezonde mond” en “de ongezonde mond” komen achtereenvolgens aan bod: mondverzorging, mondverzorging bij zorgafhankelijke cliënt, mondverzorging door de verzorgende/verpleegkundige en relatie mondgezondheid en algemene gezondheid. Jerković: ‘Het is belangrijk dat de studenten leren inzien dat de mondgezondheid een integraal onderdeel is van de algemene gezondheidstoestand en dat ze mondproblemen herkennen en weten wat daaraan te doen of wie in te schakelen. Ouderen kunnen in een isolement raken door problemen met de Gratis e-learning Vilans biedt voor professionals de gratis e-learning Mondzorg aan waar de projectleden van dit project een bijdrage aan hebben geleverd. Van de module wordt goed gebruikgemaakt. Tot juni 2016 hadden 3.500 mensen de website waarop de e-learning wordt aangeboden bezocht en hebben 650 mensen hun certificaat behaald. In juni en juli bezochten ook weer duizend mensen de site.

mondgezondheid. Als ze niet meer deugdelijk kunnen kauwen, kunnen ze ondervoed raken. En als ze uit de mond gaan ruiken, kunnen ze angstig worden voor sociaal contact of geconfronteerd worden met kleinkinderen die niet meer willen knuffelen.’ Voor de ontwikkeling van de module stelde ZonMw subsidie beschikbaar in het kader van het Nationaal Programma Ouderenzorg. Hogeschool Utrecht is projectleider en de ROC’s participeren vanuit hun netwerk en implementeren de module in hun curriculum. Ook het Netwerk Utrecht Zorg voor Ouderen is betrokken: het haalt uit zijn netwerk op welke prioriteiten daar bestaan in de aandacht voor mondzorg bij ouderen en brengt er de module onder de aandacht. Inmiddels wordt ook een vervolgtraject gestart. Dit betreft voorlichtingsbijeenkomsten voor ouderen, waarin naast mondgezondheid ook wordt stilgestaan bij medicatieveiligheid en zelfredzaamheid.

Tandenborstels Naast de module voor leerlingen is er de scholing aan zorgprofessionals. ‘De belangstelling hiervoor neemt toe’, zegt Jerković, ‘ook vanuit de thuiszorg. Ook tijdens deze scholing horen we geluiden als “ik wist het niet” en “het is zo moeilijk”. Het is deels de intimiteit die het moeilijk maakt voor zorgprofessionals om ouderen mondzorg te verlenen en de complexiteit en tijd spelen ook een rol. Wat dit laatste betreft is ons advies: het hoeft niet ’s ochtends of ’s avonds tijdens de pieken in het werk. Gewoon op een moment overdag waarop het de zorgprofessional en de cliënt uitkomt, is ook goed. Het is in ieder geval beter dan helemaal geen – of geen structurele – aandacht voor het onderwerp. We geven de cursisten ook instructie over hoe ze de mond van de cliënt eenvoudig kunnen screenen. Het Canadese screeningsinstrument OHAT (Oral Health Assesment Tool, red.) is specifiek ontwikkeld voor niet-mondzorgprofessionals.’ Aan het eind van een scholing volgen altijd drie vragen voor de cursisten: hoe kan ik morgen de mondzorg voor ouderen in mijn praktijk verbeteren, wie en wat heb ik daarvoor nodig en wat ga ik morgen als eerste concreet doen? Jerković: ‘Het antwoord op die laatste vraag is soms: tandenborstels bestellen.’ Dentz 19

In de praktijk

van...

Tandheelkunde Haaksbergen WIE Naam: Eric de Ruiter en Marjan de Boer Leeftijd: 50 en 47 jaar Studie: Tandheelkunde in Utrecht en opleiding MondhygiĂŤnist Utrecht Afgestudeerd: 1988 en 1989 Hier werkzaam: sinds 1992 en 2002 WAT Stoelen: 3 (uitbreiding naar 5 is mogelijk) Medewerkers: 4 Bestaande uit: 3 parttime assistenten en 1 vrijgevestigde mondhygiĂŤnist WAAR

Haaksbergen

WEBSITE

www.tandheelkundehaaksbergen.nl

20 Dentz

Sinds april 2013 bewoont Tandheelkunde Haaksbergen het pand aan de Kruislandstraat in, de naam zegt het al, Haaksbergen. Tandarts Eric de Ruiter heeft de praktijk opgezet in 1992 en heeft het in een jaar tijd zien uitgroeien van dertig naar duizend patiënten. In 2003 verhuisde mondhygiëniste Marjan de Boer met haar praktijk van Enschede naar de huispraktijk van Eric en toen vervolgens in 2013 een nieuw pand werd gevonden, ging het snel. Eric de Ruiter: ‘Door mond-tot-mondreclame is inmiddels een bestand opgebouwd van zo’n drieduizend patiënten.’ DE PRAKTIJK Tandheelkunde Haaksbergen wil laagdrempelig zijn, in zowel figuurlijke als letterlijke zin. De praktijk is rolstoel-

toegankelijk en beschikt over een ruim invalidentoilet. ‘Hoewel we van een kleine huispraktijk naar een steeds groter pand zijn gegaan, willen we de gemoedelijke sfeer blijven behouden. Met aankleding en kleurkeuze proberen we de juiste sfeer te creëren. En hoewel het een open praktijk is – er is bijvoorbeeld een raam in de sterilisatieruimte – waarborgen we in grote mate de privacy van de patiënt.’ WERKWIJZE Met de patiënten meedenken over welke zorg nodig is en toch betaalbaar blijven, is een belangrijke pijler voor Tandheelkunde Haaksbergen. ‘Daarbij willen we beschikken over een breed doorverwijsnetwerk binnen een zo kort mogelijke straal rondom de praktijk.’ De praktijk heeft veel affiniteit met angstpatiënten. ‘We hebben pas proef-

gedraaid met een psychologe die een angstpatiënt heeft behandeld via EMDR-therapie. Deze behandelingen zijn in onze praktijk uitgevoerd. Verder werken we de praktijk samen met een orthodontist. Een implantoloog en tandprothetist zitten in het aangrenzende gebouw, waarnaar onder andere prothesewerk wordt doorgestuurd. Andere specialisten waar we mee samenwerken, zijn een endodontoloog en de orofaciaal therapeut.’ PATIËNTEN Op termijn wil Tandheelkunde Haaksbergen nog meer gaan aanbieden in de praktijk, volgens een multidisciplinaire aanpak. ‘Hiermee kunnen we de kwaliteit en service verder uitbreiden’. De Ruiter vertelt enthousiast: ‘Sinds enige tijd zijn wij verantwoordelijk voor de mondzorg binnen de verpleegDentz 21

MANAGING

PAIN FOR

YOUR

PRACTICE

Het gamma SEPTANEST

De eerste keuze van tandartsen met meer dan 150 miljoen injecties per jaar*. Goedgekeurd door 70 gezondheidsinstanties verspreid over de hele wereld. Het gamma Septanest ® is 100% Latex-vrij en verdient alle vertrouwen.

THe SMART cHOIce Wij kunnen u helpen met het beheren van alle aspecten van pijn *Septanest ® wordt in andere landen gecommercialiseerd onder de namen Septocaine ® en Medicaine ®.

SePTANeST N - 40 mg/ml + 5 µg/ml, oplossing voor injectie. SePTANeST SP - 40 mg/ml + 10 µg/ml, oplossing voor injectie. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: SePTANeST N 40 mg/ml + 5 µg/ml, oplossing voor injectie – SePTANeST SP 40 mg/ml + 10 µg/ml, oplossing voor injectie KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: elke patroon bevat 1 of 1,8 ml steriele oplossing voor injectie. SePTANeST N: 1 ml oplossing bevat 40 mg articaïnehydrochloride en 5 µg adrenaline als adrenalinetartraat. 1,8 ml oplossing bevat 72 mg articaïnehydrochloride en 9 µg adrenaline als adrenalinetartraat. SePTANeST SP: 1 ml oplossing bevat 40 mg articaïnehydrochloride en 10 µg adrenaline als adrenalinetartraat. 1,8 ml oplossing bevat 72 mg articaïnehydrochloride en 18 µg adrenaline als adrenalinetartraat. Hulpstoffen met bekend effect: Dit geneesmiddel bevat 0,50 mg/ml natriummetabisulfiet (e223), 1,60 mg/ml natriumchloride, 0,25 mg/ml natriumedetaat en natriumhydroxide (voor aanpassing van de pH). FARMACEUTISCHE VORM: Oplossing voor injectie. THERAPEUTISCHE INDICATIES: SePTANeST N en SePTANeST SP zijn bestemd voor geleidings- of infiltratieanesthesie bij tandheelkundige ingrepen. CONTRA-INDICATIES: Dit product MAG NOOIT voorgeschreven worden in de volgende gevallen: - Overgevoeligheid voor articaïnehydrochloride, adrenaline of voor één van de hulpstoffen. - Overgevoeligheid voor lokale anesthetica van het amidetype. - Het gebruik van adrenaline dient voorts te worden vermeden bij patiënten met hypertensie, cardiovasculaire aandoeningen, diabetes mellitus of hyperthyreoïdie en patiënten met overgevoeligheid voor sulfiet in de anamnese: vooral astmapatiënten kunnen hierop reageren met bronchospasmen en anafylactische shock. - Articaïne mag niet worden gebruikt bij patiënten bekend met een deficiëntie in plasma cholinesterase activiteit. - Patiënten onder de 4 jaar. BIJZONDERE WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN BIJ HET GEBRUIK: Het wordt aanbevolen om de patiënt te bevragen naar zijn/haar fysieke conditie, de geneesmiddelen die momenteel gebruikt worden en allergische voorgeschiedenis alvorens articaine/adrenaline toe te dienen. Accidentele intravasculaire injectie dient zoveel mogelijk te worden vermeden, bijvoorbeeld door te verifiëren of er geen bloed kan worden opgezogen via de injectie alvorens door te spuiten. Als gevolg van accidentele injectie kunnen convulsies, onderdrukking van het centrale zenuwstelsel of hart-/ademhaling en coma, en uiteindelijk ademhalingsstilstand voorkomen. Daarom is het absoluut noodzakelijk om er zeker van te zijn dat de naald die gebruikt wordt voor de injectie niet in een bloedvat dringt. SePTANeST N en SePTANeST SP bevatten sulfiet waardoor reacties van allergische aard bij daarvoor gevoelige individuen kunnen worden veroorzaakt. Deze reacties kunnen variëren van lichte astmatische aanvallen tot soms anafylactische shock. De producten dienen met voorzichtigheid te worden toegepast bij patiënten met een voorgeschiedenis van epilepsie. Wanneer adrenaline direct in de bloedbaan komt, kan het een sterk effect hebben op het hart en op de bloedvaten, vooral die van nieren en hersenen. Dit dient derhalve te worden voorkomen, en wel door vóór, en af en toe tijdens het injecteren even te aspireren om er zich van te vergewissen dat geen intravasculaire injectie plaatsvindt. Behalve overgevoeligheidsreacties als gevolg van de toediening van articaïne moet men ook bedacht zijn op kruisovergevoeligheid met andere lokale anesthetica van het amidetype. Ook is er voorzichtigheid geboden bij patiënten met ernstige leverfunctiestoornissen. een enkele keer wordt een neiging tot flauwvallen waargenomen bij het toedienen van de injectie. een psychische component is hierbij niet uitgesloten. Het is een snel voorbijgaand verschijnsel en het beste te bestrijden door het hoofd van de patiënt(e) omlaag te brengen. Het product dient met voorzichtigheid te worden toegediend bij patiënten met verminderde cardiovasculaire functies aangezien zij minder in staat zijn te compenseren voor functionele veranderingen geassocieerd met de verlenging van de AV-geleiding welke veroorzaakt wordt door locale anesthetica. De effecten van lokale anesthetica kunnen verminderd zijn indien de injectie plaats vindt in een ontstoken gebied. Aanbevolen wordt het gebied te vermijden indien mogelijk. er is een kans op een positieve uitslag bij dopingcontroles uitgevoerd bij sporters. Het wordt aanbevolen dat de patiënt geen vast voedsel neemt totdat zijn/haar gevoel in de mond is teruggekeerd. BIJWERKINGEN: Bijwerkingen na de toediening van articaïne/adrenaline zijn gelijk van aard aan bijwerkingen die worden waargenomen met andere lokale anesthetica van het amide type/vasoconstrictoren. Deze bijwerkingen zijn, in het algemeen, dosis-gerelateerd en kunnen voortvloeien uit hoge plasmaspiegels veroorzaakt door overdosering, snelle absorptie of onopzettelijke intravasculaire injectie. Ze kunnen ook voortvloeien uit overgevoeligheid, idiosyncrasie, of verminderde tolerantie van de specifieke patiënt. ernstige bijwerkingen zijn in het algemeen systemisch van aard. De aanwezigheid van adrenaline verbetert het veiligheidsprofiel van het product door zijn sympathomimetische effecten. Bijwerkingen, louter te wijten aan het lokaal anestheticum, komen voor bij minder dan 1% van de patiënten die lokale anesthetica toegediend krijgen. Fysiologische effecten van zenuwblokkering kunnen echter wel vaak voorkomen, maar deze kunnen sterk variëren, afhankelijk van welk type blokkade is aangebracht. Men dient bedacht te zijn op overdosering aangezien de gevolgen hiervan ernstig kunnen zijn. Frequenties van bijwerkingen worden gedefinieerd als: Vaak (≥1/100 tot <1/10), Soms (≥1/1.000 tot <1/100), Zelden (≥1/10.000 tot <1/1.000), Zeer zelden (<1/10.000), Niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald). Bijwerkingen van articaïne/adrenaline: Immuunsysteemaandoeningen: Vaak: Angio-oedeem (oedeem van het gezicht, de tong, de lippen, de keel/larynx7, gezicht, peri-orbitaal, enz.); Zelden: - Allergische, Anafylactische / anafylactoïde reacties - Bronchoconstrictie / astma8 - Urticaria. Psychische stoornissen: Vaak: Zenuwachtigheid / angst4; Niet bekend: euforische stemming Zenuwstelselaandoeningen: Vaak : - Pre-syncope, syncope - Paresthesie1 (brandend, prikkelend, jeukend, tintelend, lokaal gevoel van warmte of koude, zonder ogenschijnlijk lichamelijke oorzaak) van orale en periorale structuren - Hypoesthesie / gevoelloosheid (oraal en perioraal)1 - Dysesthesie (oraal en perioraal), met inbegrip van Dysgeusie (bvb metaalsmaak, verstoorde smaak)1, Ageusie1, Allodynie1, Hyperesthesie, Thermohyperesthesie1 - Neuropathie2, met inbegrip van Neuropathische pijn2, Neuralgie2 - Rusteloosheid / agitatie4 - Verwarring, desoriëntatie - Duizeligheid (ijlhoofdigheid, vertigo, onevenwicht) - Tremor – Hoofdpijn. Zelden : - Diepe cZS depressie: bewustzijnsverlies, coma - Toevallen3 (waaronder tonisch clonische aanvallen) - Gezichtszenuwverlamming (verlamming en parese)* - Spraakstoornis (bvb. dysarthrie, onduidelijke spraak, logorroe (spraakzucht)) - Slaperigheid – Metaalsmaak. Zeer zelden: - Aanhoudende anesthesie (oraal en perioraal)1 Oogaandoeningen10: Zelden: - Diplopie (verlamming van de oculo-motorische spieren) - Klaarblijkelijke enophthalmos - Mydriasis - Horner’s syndroom: palpebrale ptosis, pseudoenophthalmos (klaarblijkelijke exophthalmus), miosis - Ptosis - Miosis – Nystagmus. Niet bekend: - Zichtstoornissen, (o.a. tijdelijke blindheid) troebel zicht, aanpassingsstoornissen evenwichtsorgaan– en ooraandoeningen: Zelden: Tinnitis, hyperacusis Hartaandoeningen: Vaak: - Myocardiale depressie, bradycardie, bradyaritmie - Tachycardie. Zelden: - Hartstilstand - Angina pectoris5 - Tachyaritmie (met inbegrip van ventriculaire extrasystolen en ventriculaire fibrillatie)6 – Hartkloppingen. Niet bekend: Geleidingsstoornissen (atrioventriculaire blok) Bloedvataandoeningen: Vaak: - Hypotensie (met mogelijke circulatoire collaps). Soms: - Hypertensie. Zelden: - Opvliegers. Niet bekend: - Hyperemie (lokaal, regionaal) - Vasodilatatie - Vasoconstrictie - Bleekheid (lokaal, regionaal, algemeen) Ademhalingsstelsel-, borstkas en mediastinumaandoeningen: Zelden: - Geeuwen. Niet bekend: Ademhalingsdepressie, bradypneu, apneu (ademhalingsstilstand) - Dyspneu8 – Tachypneu - Heesheid7 - Hypoxie3 Hypercapnie3 Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: - Gingivitis. Soms: - Stomatitis, glossitis - Misselijkheid, braken, diarree. Zelden: Gingivale / mond vervelling / ulceratie / necrose9. Niet bekend: - Dysphagie7 - Zwelling van de tong, lip, tandvlees11 - Speekselvloed Huid- en onderhuidaandoeningen: Soms: - Pruritus – Uitslag. Niet bekend: - erytheem Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen: Soms: - Nekpijn. Zelden: Spiertrekkingen, rillingen. Niet bekend: Verergering van de neuromusculaire manifestaties in het Kearns-Sayre syndroom Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Soms: - Pijn / brandend gevoel op de injectieplaats. Zelden: Vervelling / ulceratie / necrose van de injectieplaats - Warmtegevoel. Niet bekend: - Zwelling (gezicht, submandibulair, lokaal NOS) - Vermoeidheid, asthenie, zwakte - Hyperhidrosis - Koudegevoel. 1 Aanhoudende paresthesie (vaak inclusief de terminologie hypoesthesie, dysesthesie, hyperesthesie) van de lippen, tong, en orale weefsels, met traag, onvolledig, of geen herstel. Deze gegevens kwamen voort uit post-marketing meldingen, meestal na zenuwblokkering in de onderkaak, waarbij diverse takken van de trigeminus zenuw betrokken waren. een langdurige verstoring van de zenuwgeleiding kan dus optreden na toediening van articaïne en de sensorische symptomen verdwijnen gewoonlijk binnen acht weken. 2 Neurale pathologieën die zich kunnen uiten met de diverse symptomen van abnormale gewaarwordingen die hierboven apart zijn opgesomd (paresthesie, hypoesthesie, dysesthesie, hyperesthesie, enz.). 3 Hypoxie en hypercapnie zijn secundair aan respiratoire depressie en/of aan toevallen en aanhoudende spierinspanning; 4 Neuraal-gemedieerde stimulerende effecten van het centraal zenuwstelsel; 5 Bij gepredisponeede patiënten of bij patiënten met risicofactoren voor een ischemische hartaandoening; 6 Meestal bij patiënten met onderliggende hartaandoening of patiënten die bepaalde geneesmiddelen krijgen; 7 Laryngo-faryngeaal oedeem kan zich kenmerkend manifesteren met heesheid en/of dysphagie; 8 Bronchoconstrictie kan zich kenmerkend manifesteren met dyspneu; 9 Door een te groot lokaal effect van de vaatvernauwer; 10 Neuraal gemedieerde effecten door de aanwezigheid van te hoge concentraties lokaal anestheticum / vaatvernauwer, regionaal of in de systemische circulatie 11 Door per ongeluk bijten of kauwen op de lippen of tong terwijl de verdoving nog aanhoudt * Het optreden van gezichtsverlamming twee weken na toediening van articaïne/adrenaline is beschreven, deze aandoening was 6 maanden later onveranderd. Melding van vermoedelijke bijwerkingen Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via het nationale meldsysteem : Nederlands Bijwerkingen centrum Lareb – Website: www.lareb.nl FARMACOTHERAPEUTISCHE CATEGORIE: lokale anesthetica, ATc code: N01B B58. Articaïne is een lokaal anestheticum van het amidetype. WERKINGSMECHANISME: Adrenaline is een lichaamseigene stof. Door toevoeging van adrenaline aan de oplossing voor injectie treedt lokale vasoconstrictie op waardoor langduriger werking van de articaïne wordt verkregen, noodzakelijk om ook langer durende tandheelkundige ingrepen onder adequate lokale anesthesie te kunnen verrichten. Gewenst is dus dat de vasoconstrictie snel optreedt en voldoende lang blijft aanhouden. De verhouding tussen de concentraties van de twee werkzame bestanddelen, articaïne en adrenaline, is dusdanig afgesteld dat de behandelende tandarts, afhankelijk van de situatie, een keuze kan maken van die injectievloeistof die hij of zij in de actuële situatie het meest adequaat acht. Bij een gelijke concentratie van articaïnehydrochloride in de oplossing voor injectie is de concentratie van adrenaline (als base uitgedrukt) resp. 1:200.000 in SePANeST N en 1:100.000 in SePANeST SP. De werking treedt snel in, 1-3 minuten min. na de injectie, en houdt ongeveer 15-30 minuten aan bij SePANeST N en 30-45 minuten bij SePANeST SP. Voor kortdurende tandheelkundige ingrepen kan men daarom met SePANeST N volstaan; voor langer durende en pijnlijker behandelingen zal de keuze eerder op SePANeST SP vallen. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN HANDEL BRENGEN: Septodont NV-SA, Grondwetlaan 87, B-1083 Brussel, België AFLEVERINGSWIJZE: UR DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST: 18/12/2014 Septanest is een niet-terugbetaald geneesmiddel. DATUM VAN WIJZIGING ADVERTENTIE: september 2016

huizen in de regio. Het is een hele uitdaging, maar wel een mooie. Een aantal patiënten behandelen we ook binnen onze praktijk. Het is soms echt schakelen van de hectiek van de praktijk naar het verpleeghuis, waar het besef van tijd heel anders is.’ SOCIALE MEDIA Tandheelkunde Haaksbergen is actief op de sociale media. De Ruiter: ‘We zijn actief op Facebook en zijn ook bezig met Pinterest. De respons op bijvoorbeeld Facebook valt nog wat tegen, als het om (mond)gezondheid gaat, lijken mensen toch liever persoonlijk contact te hebben. Toch willen we er verder in investeren, alleen staat het nog een beetje op een laag pitje, ook omdat er een wachtlijst is. Als we een nieuwe tandartscollega kunnen verwelkomen, willen we dit weer intensiveren. Maar de belangrijkste investering voor ons blijft de tijd die we stoppen in het persoonlijk contact naar onze huidige patiënten. We zijn dan ook erg dankbaar voor ons stabiele patiëntenbestand.’ Dentz 23

Spoelt u gerust nog maar eens ... ze zijn zó eenvoudig te bestellen

Met trots introduceren wij onze nieuwe webwinkel. Uw eigen bestelomgeving waarin u al uw bestellingen, historie, facturen en de status van uw bestellingen kunt beheren en inzien. Naast ons huismerk Omnident bieden wij u keuze uit meer dan 200 fabrikanten. Registreer u vandaag nog op www.dentalbauer.nl. Zo krijgt u meer dan 25.000 verbruiksmaterialen direct binnen handbereik. Altijd scherp en marktconform geprijsd. Wij zijn dental bauer Nederland – partner van elke dentale professional. Samen met u staan wij voor kwaliteit en continuïteit in uw praktijk en laboratorium.

bestel gemakkelijk en snel op www.dentalbauer.nl

COLUMN

Jan Willem Vaartjes, voorzitter ANT

Stem wijzer Henk van Gerven, Tweede Kamerlid van de SP, steunt voor de camera volmondig de tandartsen in de strijd tegen taakherschikking. Eén van de opmerkelijke en positieve wapenfeiten tijdens het symposium dat ANT en KNMT in Nieuwspoort hebben georganiseerd. Ontzettend wennen, want wij herinneren Henk ook als een fel tegenstander van de tandarts ten tijde van het experiment met de vrije tarieven. Van oudsher voerde de tandarts zijn lobby stilletjes achter de schermen bij één partij: de VVD. Deze lobby beperkte zich voornamelijk tot het verkrijgen van vrije(re) tarieven. Niks mis mee, want het huidige systeem beloont de middelmaat en daar zou absoluut wat aan gedaan mogen worden. Echter, praten over geld in de mondzorg is een politiek taboe en de tandarts zal hiermee niet snel het publiek voor zich winnen. De discussie rondom taakherschikking beperkte zich tot nu toe voornamelijk tot het thema bekwaamheid. En terecht, want tijdens het symposium bleek dat de AMvB op het gebied van röntgen veel meer vrij geeft dan gerechtvaardigd is op basis van de opleiding. Helaas zullen we met alleen deze argumenten de strijd niet gaan winnen. De NVM zal het ‘angst zaaien’ noemen en de preventie in de strijd gooien, terwijl de politiek garen spint bij de verdeeldheid in de mondzorg. Vergelijkbaar met de medisch specialisten die tegen de nurse practitioner waren. Hoewel? Vergelijkbaar? In het ziekenhuis wordt gewerkt onder één dak, met één dossier en de medisch specialist als hoofdbehandelaar. Maar leg dat verschil

maar eens helder uit aan een kamerlid met te veel dossiers op het bureau. Het is bekend dat het inzetten van de curatieve mondhygiënist inmiddels officieel overheidsbeleid is om het stijgende tandartstekort op te vangen. Een derde van de tandartsen gaat de komende tien jaar met pensioen en een leek zal begrijpen dat de mondhygiënisten niet in staat zullen zijn het ontstane gat op te vangen. Curatieve taken die ook nog eens ten koste gaan van parodontale behandelingen en van preventie, speerpunt van elk goed beleid. Nu de zorg het belangrijkste thema wordt van de verkiezingen en het overheidstekort bijna weg is, moet het bewust te weinig tandartsen opleiden als onverantwoord bestempeld worden. Nederland is een van de rijkste landen ter wereld en wij zouden niet eens kunnen voorzien in een eigen adequate tandartspopulatie? Op dit moment is al de helft van de nieuwe inschrijvingen in het BIG-register afkomstig van tandartsen met een buitenlands diploma. Dit is een boodschap die hard gaat aankomen. Op links en op rechts. Want het gaat niet meer alleen om geld maar echt om de toekomst van onze zorg. Tandartsen moeten actief stelling gaan nemen tijdens de verkiezingen. Patiënten moeten kunnen kiezen voor in Nederland opgeleide tandartsen. 6 miljoen patiënten zullen onze wachtkamers passeren in de aanloop naar de verkiezingen. Als we als tandartsen een blok vormen zullen de partijen die de mondzorg in Nederland willen afbreken dat in hun zetelaantal gaan voelen. De VVD en de PvdA zijn gewaarschuwd!

Dentz 25

TANDARTS & HOBBY De gemiddelde tandarts wordt met werkweken tussen de zestig à tachtig uur volledig opgeslokt door de agenda. Hoe laadt hij of zij zich weer op?

Hugo Vreugdenhil is jazz trompetist Liza Leijenhorst

Wie de praktijk van Hugo Vreugdenhil in het Betuwse plaatsje Meteren betreedt, hoeft niet lang te raden naar de grote passie van de praktijkhouder. Overal prijken afbeeldingen van de groten uit de jazz, als Roy Hargrove, Dizzy Gillespie, John Coltrane en Grover Washington. Maar dat de tandarts-gnatholoog zelf een begenadigd jazztrompettist is en met regelmaat optreedt, vooral in Amsterdam, weten de meeste van zijn patiënten pas sinds hij onlangs in Geldermalsen heeft opgetreden met zijn band The Quinted en er berichten in de lokale kranten verschenen over de jazztandarts. Wat heeft jazzmuziek wat andere muziek niet heeft? ‘Jazz is instant composing. Terwijl je met elkaar speelt, ben je in feite de muziek opnieuw aan het uitvinden. Er gebeurt van alles, je reageert op elkaar. Je kunt jazz bijna vergelijken met een gesprek; daarvan weet je van tevoren ook niet helemaal hoe het gaat lopen. Je moet heel erg gefocust zijn, en tegelijkertijd openstaan voor wat de andere muzikanten doen. Op die manier ontstaat er niet alleen nieuwe muziek, maar ook een heel sterke verbondenheid met de anderen. Zelf jazzmuziek maken vind ik dan ook leuker dan ernaar luisteren. Er gebeuren soms zulke complexe dingen tijdens het spelen, die zijn voor de toehoorder soms onnavolgbaar. De muziek is net gecomponeerd, maar zodra je klaar bent met spelen is de muziek weg. Jazz is dus veel vluchtiger dan, bijvoorbeeld, klassieke muziek.’

26 Dentz

Waar komt die liefde voor jazz vandaan? ‘Het zit in de familie. Mijn vader was een getalenteerd klassiek trompettist, hij trad al op toen hij twaalf jaar oud was. Toen hij op het conservatorium kwam werd hij al gelijk eerste trompettist van het toenmalige Noordhollands Philharmonisch Orkest. Daarna trompettist bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Maar bij ons thuis werd ook veel jazz gedraaid. Hij nam mij ook mee naar jazzoptredens in de Lantaren in Rotterdam. Mijn vader had altijd veel bewondering voor het improvisatievermogen van jazzmuzikanten, met name van de trompettisten Miles Davis, Clifford Brown en Lee Morgan.’ Heb je nooit een muzikale carrière overwogen? ‘Ik speelde als kind tuba in het harmonieorkest van de Rotterdamse Muziekschool. In de vierde klas van het gymnasium werd ik toegelaten tot het conservatorium in Rotterdam. Ik kon daar lessen in de avonduren volgen tot ik de middelbare school af had. Uiteindelijk ben ik afgehaakt omdat ik wist dat het alleen maar studeren, studeren, studeren zou worden. Bovendien wist ik dat ik niet dezelfde, “door God gegeven”, muzikale gave had als mijn vader. En zelfs hij moest nog uren per dag studeren. Voor mijn pa was dat volgens mij een teleurstelling, hij had mij denk ik graag als collega gezien. Dat ik goed kon leren en het goed deed op school, was bij ons thuis bijzaak. Alles draaide om de muziek, dus ze hadden me liever naar het conservatorium zien gaan dan naar tandheelkunde.’

Hugo Vreugdenhil Foto: Bert Lek

Heb je nooit spijt gehad van je keuze voor tandheelkunde? ‘Nee zeker niet. De tandheelkundestudie was sowieso veel boeiender dan ik had verwacht en nu vind ik tandheelkunde het mooiste vak

Vreugdenhil Tandartsen De praktijk van Vreugdenhil tandartsen is verdeeld over twee locaties in de Betuwe en heeft een unieke opzet door de splitsing van preventieve en curatieve mondzorg. De praktijk in Meteren is met zijn zes behandelkamers vooral uitgerust voor intakes,

dat er bestaat. Natuurlijk, als het spelen heel erg goed gaat en alles klopt, dan denk ik wel eens: dit smaakt naar meer, dit is het helemaal. Tegelijkertijd heb ik dat in mijn vak ook. Als alles in de praktijk lekker draait, dan word ik daar ook heel blij van. Bovendien: het een sluit het ander niet uit. In het tweede jaar van mijn studie belandde ik al in een dixielandbandje en daarna weer in andere bandjes. We hadden altijd veel optredens. Ook na mijn studententijd heb ik in allerlei bigbands en jazzensembles gespeeld.’

periodieke controles en diagnostiek. De praktijk in Geldermalsen heeft drie hightech behandelkamers voor curatieve zorg waar wordt gewerkt met microscopen. Daarnaast heeft de praktijk een eigen tandtechnisch laboratorium met twee tandtechnici. De praktijk is een verwijsadres voor gnathologie, implantologie en endodontie.

Je hebt een bijzondere trompet. Maakt het veel uit op wat voor trompet je speelt? ‘Ik dacht altijd van niet. Ik dacht altijd dat het voor 99 procent aan de trompettist lag. Ik had een Conn Connstellation uit 1962, het type Dentz 27

e or m er 50

42 3 4 5 )23

in f

tie

+31 (

or ma

cara YantaLoc®

Zirkonium attachment met Locatorfunctie Hoek van 0°, 5°, 10°, 15° of 20° +60°, 0°, –60° roteerbaar t.o.v. implantaatpositie Compensatie van niet parallel geplaatste implantaten Lage plakretentie en weefselvriendelijk Compatibel met de meeste gebruikte implantaatsystemen

Beschikbare hoogtes (in mm‘s): 0° 5° 10° 15° 20° 4,0 4,2 4,7 5,0 5,4 6,5 6,5 6,5 7,0 7,2

© 2016 Heraeus Kulzer GmbH. All Rights Reserved. “Heraeus” is a registered trademark of Heraeus Holding GmbH used under a temporary license granted by Heraeus Holding GmbH. Neither Heraeus Holding GmbH nor any of its affiliates is responsible for the manufacturing of the product(s).

cara makes life so easy

TANDARTS & HOBBY trompet waarmee Maynard Ferguson in de jaren zeventig furore maakte. Deze trompet heeft een heel vet geluid, maar je bent constant bezig met de zuiverheid, die laat nogal te wensen over. Een half jaar geleden heb ik een handgemaakte trompet gekocht van het merk Taylor. En dit is het helemaal. De zuiverheid is veel makkelijker te bereiken, het instrument heeft een grotere dynamiek en een grotere toonomvang dan ik bij mijn oude trompet had. Daarbij komt dat hij er heel apart uitziet. Deze trompet is bijna twee keer zo zwaar in gewicht als een normale trompet, maar ik denk dat hij daar zijn bijzondere speeleigenschappen aan te danken heeft.’ Heb je naast je drukke praktijk nog wel tijd voor jazz? ‘Zeker. Ik speel vaak twee uur trompet per dag.

Men denkt vaak dat je bepaalde gave moet hebben voor jazz, en dat klopt wel, maar het betekent ook gewoon veel studeren en optreden om het “embouchure”(de actie van de lippen die nodig is om een blaasinstrument te bespelen te trainen, red.) Met mijn huidige band repeteren we zo’n een tot twee keer per maand en we hebben zo’n twee optredens per maand. Soms komen er hele goede jazzmuzikanten met ons mee repeteren. Pas nog hebben we met The Quinted in een uitverkocht Zaanstad theater gestaan met als gastsolist de beroemde altsaxofonist Benjamin Herman. Daarnaast doe ik wel eens jamsessies in cafés in Amsterdam, bijvoorbeeld zondagsmiddag in de Engelbewaarder aan de Kloveniersburgwal in Amsterdam. Dan ga ik het podium op met m’n trompet voor een paar nummers.’ ■

advertentie

”Lannet IT zorgt dat altijd alles werkt” Ton van Diessen Tandartspraktijk van Diessen

T 0411 604291 - info@lannet.nl

www.tandartspraktijkautomatisering.nl 1510119-4 Lannet IT advertentie Dentz mei 2015 Ton van Diessen 190x135.indd 1

04-05-15 17:13

Vijf vragen over dementie ‘Bereid het gebit voor op wat komen gaat’

Dementie komt, door de vergrijzing, steeds vaker voor. Algemeen practici krijgen dus ook steeds vaker patiënten met dementie in de praktijk. Dr. Claar Wierink, tandartsgeriatrie en voorzitter van de opleiding tandarts-geriatrie, beantwoordt vijf vragen over dementie en geeft tips. ‘Spreek rustig en langzaam, met een iets lagere stem; dat voelt vertrouwd en behaaglijk.’

Anne Doeleman

Welke vormen van dementie zijn er?

Claar Wierink: ‘Dementie is een toestand van globale achteruitgang van de cognitieve functies, in combinatie met veranderingen in persoonlijkheid, emotie en gedrag. Dementie bestaat uit verschillende vormen, waarvan Alzheimer de bekendste is.’

Waarom maakt het uit welke vorm van dementie iemand heeft?

Welke vorm iemand heeft, zegt iets over het verloop van de ziekte, zodat je hier rekening mee kunt houden. Lewy Body-dementie kan bijvoorbeeld snel verlopen. ‘In het algemeen weet je één ding zeker: dementie wordt erger’, zegt Wierink. ‘De behandelbaarheid zal afnemen, dus je kunt maar beter tijdig ingrijpen en niet afwachten totdat het moeilijker wordt. Bereid het gebit voor op wat komen gaat. Zorg

30 Dentz

dat het goed reinigbaar is. En houd het zo simpel mogelijk; vermijd moeilijke constructies, want je bereid het gebit erop voor dat iemand het straks zelf niet meer kan verzorgen, maar dat iemand anders het moet doen.’

Hoe kun je het best communiceren met iemand met dementie?

Dementerende patiënten begrijpen de wereld om hen heen steeds minder goed. Dat kan tot gevolg hebben dat ze in paniek raken of onrustig of agressief worden. Het is daarom erg belangrijk om de tijd te nemen voor communicatie, zegt Claar. Haar communicatietips: • Ga iets lager zitten dan de patiënt, zodat je jezelf in een ondergeschikte positie opstelt. • Praat niet harder dan nodig is. • Gebruik korte, duidelijke zinnen. • Spreek rustig en langzaam, met een iets lagere stem; dat voelt vertrouwd en behaaglijk.

De vier meest voorkomende vormen van dementie zijn: 1. Ziekte van Alzheimer ππ Sluipend begin, progressieve achteruitgang ππ Vier stadia: desoriëntatie van plaats en tijd, duidelijke geheugenachteruitgang, voortdurend bewegen, vegeterende fase ππ Afasie, apraxie, agnosie ππ Vroege variant: taalstoornissen en afname praktische vaardigheden ππ Bij ouderen: afname geheugen, verwardheid, depressie 2. Frontotemporale dementie ππ Gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen: apathisch type, dwangmatig type (rituelen) of ontremd type (hyperactief, decorumverlies, emotionele ongevoeligheid) ππ Ontstaat op middelbare leeftijd ππ Progressieve niet-vloeiende afasie, grammaticale en fonologische fouten 3. Vasculaire dementie ππ Muti-infarctdementie ππ Risicofactoren zijn gelijk aan die voor hart- en vaatziekten ππ Schoksgewijs en wisselend verloop ππ Klinische presentatie afhankelijk van locatie cerebraal infarct ππ Subcorticale vorm meest frequent: mentale traagheid, problemen met complexe dagelijkse handelingen 4. Lewy Body-dementie ππ Snel verloop ππ Wisselend in ernst (aandachtsfunctie en verwardheid) ππ Stoornissen in uitvoerende taken ππ Spierstijfheid ππ Visuele hallucinaties

• Houd oogcontact en kort fysiek contact: even een hand op iemands arm bijvoorbeeld, zodat je iemand kunt geruststellen. Als er geen reactie komt, herhaal dan niet direct de vraag. Wierink: ‘Wij hebben de neiging om de vraag in andere woorden te herhalen. Bij patiënten met dementie heeft het even tijd nodig om te landen. Als je dezelfde vraag in andere woorden stelt, moeten ze daar ook weer over nadenken.’ Ga nooit achter iemand staan, ook niet bij de mondverzorging. Verzorgenden wordt aangeraden oudere patiënten te poetsen door achter hen te staan, Wierink raadt deze positie voor dementerende patiënten niet aan. ‘Mensen met dementie kunnen erg schrikken als je ze van achteren benadert, ze hebben geen idee wat hen overkomt. Benader iemand dus van voren.’

Wanneer stuur je een dementerende patiënt door naar een CBT?

‘De praktijk van de eigen tandarts heeft absoluut de voorkeur, want als de patiënt daar al jaren komt, is dat een vertrouwde omgeving en persoon’, zegt Wierink. Ze vindt dat tandartsen het eigenlijk wel verplicht zijn om ook de zorg voor patiënten te blijven dragen op het moment dat het minder goed met iemand gaat. Maar als iemand vanwege zijn of haar gedrag niet meer te behandelen is – als iemand niet meer in de stoel wil zitten en je geen controle meer kunt doen bijvoorbeeld – is het verstandig om een patiënt door te verwijzen Dentz 31

Dental Pharma Ergo s.p. is gespecialiseerd in ergonomische producten en biedt voor elke werkplek de ideale oplossing op maat.

COMFORTABEL WERKEN IN EEN GEZONDE HOUDING DRAAG ZORG VOOR UW RUG

UW STOEL HEEFT EEN OPKNAPBEURT NODIG? Wij verjongen uw stoel aan zeer gunstige voorwaarden.

BEKIJK ONS VOLLEDIG ASSORTIMENT OP WWW.ERGOSP.BE GRATIS PROEFPLAATSING OF DESKUNDIG ADVIES? MAIL NAAR ALGEMEEN@ERGOSP.BE OF ALGEMEEN@ERGOSP.NL OF : DENTAL PHARMA CVBA - Z3 DOORNVELD 114, BUS 2 - 1731 ZELLIK, BELGIË België: T +32 2 463 45 95 Nederland: T +31 416 651 212 ALGEMEEN@DENTALPHARMA.BE ALGEMEEN@ERGOSP.NL

c-l.be DP16.19

ERGO BALANCE Een gasveer beweegt 12° naar links, rechts, voor en achter. Hierdoorondervinden uw benen geen druk meer en wordt de bekkenfunctie gecorrigeerd.

naar een Centrum Bijzondere Tandheelkunde (CBT), zegt Wierink. Omdat de overheid momenteel stimuleert mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen met behulp van mantelzorg en thuiszorg, zullen tandartsen vaker dementerende patiënten in hun praktijk hebben. Wierink: ‘Het is juist belangrijk om de mantelzorgers en thuiszorg bij de dagelijkse mondverzorging te betrekken.’ Haar belangrijkste advies aan tandartsen is om mensen niet uit het oog te verliezen. ‘Juist in de periode dat de zelfzorg afneemt en

Over Dr. Claar Wierink Tandarts-geriatrie Claar Wierink heeft een eigen praktijk waarin ze merendeels oudere patiënten behandelt. Daarnaast is ze voorzitter van de opleiding tandarts-geriatrie in Amsterdam. Ze staat open voor overleg met algemeen practici over kwetsbare oudere patiënten. Hebt u vragen? Mail ze naar c.wierink@sbt.acta.nl. Informatie: www.mond-vitaal.nl

mensen zorgafhankelijker worden, is het van belang dat ze blijven komen. Geef tips, overweeg een huisbezoek en vraag of je misschien een telefoonnummer mag noteren van iemand uit de omgeving, voor het geval de patiënt verslechtert.’

Wanneer is iemand beter af met de eigen dentitie, wanneer met een prothese?

Als mensen op jongere leeftijd al een prothese hebben gekregen, zijn ze daaraan gewend. En het risico op problemen in de mond is met een kunstgebit kleiner. Mensen die tot op hoge leeftijd hun eigen dentitie hebben behouden, zijn minder goed af met een kunstgebit, omdat ze er waarschijnlijk niet goed aan kunnen wennen, geeft Wierink aan. ‘Als je al kwetsbaar en zorgafhankelijk bent, is dat geen ideale omstandigheid om te wennen aan een grote verandering. En dat is een kunstgebit wel. Dan probeer ik alles in het werk stellen om de eigen dentitie te behouden.’

advertentie

uitnodiging najaarscongres Na de handvijl, het roterend instrumentarium,

de vijlloze

endo Autotransplantatie. Chirurgische extrusie. Apexresectie mislukt, wat nu?

de reciproque vijlen en de single file systemen

sprekers

komt de NVvE nu met de ‘vijlloze endo’! Ook de industrie zal wel in spanning afwachten wat wij dit najaarscongres gaan bieden… Maar helaas, om de kanalen goed te kunnen spoelen zult u in de meeste gevallen toch echt een vijlsysteem nodig

Carlos Aznar Portoles

Jan Paul Bressers

Manfred Leunisse

Edwin Eggink

Dick Barendregt

Marcel Linssen

hebben. Met de ‘vijlloze endo’ wil de NVvE dit najaar echter de nadruk meer leggen op de andere, niet voor de hand liggende mogelijkheden om een element te behouden. Denk aan apicale chirurgie, het extruderen van een element, behoud van bot na trauma’s en autotransplantatie, alles om de elementen zo lang mogelijk te behouden. De sprekers van het najaarscongres van de NVvE zullen u laten zien wat er allemaal mogelijk is. Komt u ook?

Datum: 12 november 2016

Locatie: Hotel Okura Amsterdam

Meer informatie of inschrijven www.nvve.com

303-037 - 004 - Advertentie 190 x 135.indd 1

22-07-16 10:31

STUDENTZ In deze rubriek maakt u kennis met prominente of anderzijds opmerkelijke studenten Tandheelkunde en Mondzorgkunde. De agenda van Iris Oude Wesselink staat nu al vol met afspraken: ze is lid van verschillende verenigingen, haar bestuursjaar zit er net op, organiseerde een aantal belangrijke evementen voor de opleiding en ze heeft een druk sociaal leven. Hoe ze dit combineert met haar studie Tandheelkunde, vertelt ze aan Dentz.

Iris Oude Wesselink Praeses bij T.M.F.V. Archigenes Wat doe je in het weekend? Iris Oude Wesselink: ‘De weekenden gebruik ik om leuke dingen te doen met mijn vriendinnen. Er is altijd een leuk feestje, diner, verjaardag, afstudeerborrel, et cetera. Ik probeer ook één keer in de twee à drie weken mijn ouders en vriendinnen in Twente op te zoeken. Ondanks dat het contact minder is geworden omdat ik in Groningen ben gaan studeren, is het altijd leuk om ze weer te zien en bij te kletsen.’ Wanneer wist je dat je tandarts wilde worden? ‘Ik wist al snel dat ik tandarts wilde worden, volgens mij al op de peuterzaal. Ik heb net als ieder ander meisje ook een periode gehad dat ik prinses, dolfijnentrainster en moeder wilde worden. Dat laatste wil ik nog steeds en ik ontdekte dat dit goed met de tandheelkunde valt te combineren. Mijn ouders Naam:

Iris Oude Wesselink

Geboren:

1993 te Geesteren

Beroep vader:

Directeur/hoofdredacteur bij RTV Oost

Beroep moeder: Communicatiemedewerker bij een fysiotherapiepraktijk Woonplaats:

Groningen

Studie:

Tandheelkunde

Universiteit:

Rijksuniversiteit Groningen

Aanvangsjaar studie:

2012

Verwacht jaar van afstuderen: 2019 Lid van studentenvereniging: T.M.F.V. Archigenes Bijbaan: Voedingsassistente in het Universitair Medisch Centrum Groningen op de afdeling kinderoncologie en cardiologie en preventieassistente bij tandartspraktijk De Merelhof Sport: Lid van R.K.S.V. Albertus Magnus, lid van D.D.T. Celsus, actief in de lustrumcommissie van T.M.F.V. Archigenes, leuke dingen doen met vriendinnen, fitness, yoga Relatie:

Nee

hebben mijn fascinatie voor het vak nooit gesnapt, maar gelukkig steunen ze me wel. Na jaren hard gewerkt te hebben om mijn vwo te kunnen halen én een jaar uitgeloot te zijn geweest, ben ik trots dat ik nu kan worden wat ik altijd heb gewild.’ Had Groningen als studiestad je voorkeur? ‘Ja. In 4-vwo heb ik een dag meegelopen met een Tandheelkunde-student in Groningen en ik was meteen verkocht. Een echte meeloopdag kon je het niet noemen, want de avond ervoor ging ik met een meidenhuis mee de stad in om vervolgens na drie uur slaap op de faculteit te verschijnen. Gelukkig begreep de Tandheelkunde-student maar al te goed hoe ik me voelde. We hebben het kort gehouden zodat ik snel met de meiden kon relaxen op het dakterras. Na die dag wist ik het zeker: ik moest en zou naar Groningen. En ik heb nog geen dag spijt gehad van mijn beslissing. Groningen is klein, gezellig en iedereen kent elkaar. Als je langer dan tien minuten moet fietsen, is dit ver en je hoeft je in de stad nooit te vervelen. Ik geef toe: het kleinschalige en het ons-kent-onsgevoel is erg fijn als je van een klein dorpje verhuist naar de stad.’ Wat is het hoogtepunt van je studie? ‘Dat ik in mijn eerste jaar lid ben geworden van D.D.T. Celsus. In het dispuut zitten meiden uit verschillende jaren waarmee ik goede vrienden ben geworden en waarvan ik ook profijt heb gehad. Ze hebben handige tips, weten wat belangrijk is voor welke tentamens en weten precies hoe je je voelt als het wat minder gaat met je studie. Deze meiden hebben me ook gemotiveerd om commissiewerk te doen bij T.M.F.V. Archigenes, wat heeft geresulteerd in mijn bestuursjaar. Ik heb het afgelopen jaar zo ontzettend veel geleerd, gedaan en meegemaakt. Ik heb me daardoor op tandheelkundig gebied en op persoon vlak kunnen ontwikkelen.’ > Dentz 35

STUDENTZ Welke plannen heb je met betrekking tot je bestuursjaar? ‘Mijn bestuursjaar zit er bijna op. Ik heb alles overgedragen aan mijn opvolger en ik ben ervan overtuigd dat de vereniging in goede handen is bij Jantien de Beus en haar bestuur. Als ik terugblik, hebben we fantastische dingen neergezet. We hadden een prachtig gala, er was een buitenlandreis naar Berlijn, er waren veel afterschoolspecials, uiteraard de jaarlijkse autorally en als afsluiter de beruchte eindejaarsbarbecue. We zullen ons als bestuur nog inzetten om de nieuwe lichting tandartsen en mondhygiënisten een onvergetelijk introductie bezorgen. Waar ik het meest trots op ben is dat het Teddy Bear Hospitalproject een succes is geworden. Onze vereniging is erg jong en is soms zoekende. Dat maakt het des te leuker dat je als bestuur je bijdrage kunt leveren. Het is goed om te zien dat T.M.F.V. Archigenes niet alleen een gezelligheidsvereniging is. Wil je er voor je leden zijn, moet je je ook op andere gebieden inzetten. Zo is T.M.F.V. Archigenes een belangrijke spil in het onderwijs en voor datgene wat er rondom de faculteit gebeurt. Dat we nu ook maatschappelijke betrokken zijn, vind ik een goede ontwikkeling.’ Waar kunnen ze jou wakker voor maken? ‘Voor heel veel dingen. Ik houd van slapen, maar sla mijn nachtrust graag over voor een goed feest, leuke dingen doen met vriendinnen of een reep chocolade.’ Wat maakt de opleiding Tandheelkunde zo interessant? ‘Voor mij is de opleiding interessant omdat ik een beroep leer dat ik altijd al heb willen beoefenen. Het is doelgericht, praktisch en je komt steeds een stap dichtbij je doel. Sommige mensen vinden het saai om exact te doen en te weten wat je de rest van je leven gaat doen. Dat vind ik onzin. Je kunt zoveel kanten op en je in zoveel onderwerpen verdiepen. Minder leuk is het tekort aan docenten en patiënten. Ik studeer het liefste af met veel verrichtingen op veel verschillende vakgebieden, maar dat is op dit moment niet mogelijk. Ook minder leuk is dat 36 Dentz

vriendinnen van andere studies meer vrije tijd hebben. Vooral als je weer een feestje moet afzeggen of niet mee kan chillen in het Noorderplantsoen omdat je patiënten moet behandelen, is dat balen. Maar, dat hoort er nou eenmaal bij.’ Wat staat er nog op jouw “verlanglijstje”? ‘Ik wilde graag een bestuursjaar en de lustrumcommissie doen en ik kan beide wensen afvinken. Mijn bestuursjaar heb ik in september afgesloten en nu organiseer ik samen met een groep studenten en alumni-leden een lustrumweek ter ere van het vijftienjarig bestaan van T.M.F.V. Archigenes. Het lustrum wordt gevierd in februari 2018. Houd allemaal www.archigenes.nl in de gaten voor meer informatie! Als het lustrum achter de rug is, wil ik graag in het buitenland wonen. Het lijkt me leuk als ik dit kan combineren met een stage. Met vlagen staat een promotietraject op mijn verlanglijstje, maar ik ben er nog niet helemaal uit. Ik zie wel wat er de komende jaren op mijn pad komt.’ Stel, je bent 35 jaar. Wat heb je allemaal gedaan? ‘Lastige vraag! Ik hoop dat ik op de afdeling Bijzondere Tandheelkunde werk en dan voornamelijk gericht op de speciale zorggroepen, zoals mensen met een beperking. Dit doe ik parttime want ik zou ik graag een superleuke vent willen ontmoeten en een paar leuke kids willen hebben waarmee ik tijd kan doorbrengen. Maar voordat dit burgerlijke leventje begonnen is, hoop ik te kunnen genieten van mijn vrijheid. Ik wil graag veel van de wereld zien, bijzondere ervaringen opdoen en mezelf binnen en buiten de tandheelkunde verder ontwikkelen. Gelukkig duurt het nog lang voordat ik 35 ben en heb ik genoeg tijd om mijn plannen te wijzigen. Zolang ik maar van mijn leven en al mijn vriendinnen om me heen kan blijven genieten, ben ik blij.’ Hoe vaak ga je zelf naar de tandarts? ‘Ik probeer twee keer per jaar te gaan. Alleen dit schiet er soms bij in. Ik weet het, het is niet zo slim. Aankomend jaar zal ik weer twee keer gaan!’

GuttaFlowÂŽ bioseal

Double safety level. Bioactief sealen en vullen.

kostenefficiĂŤnte wortelkanaal vulling

uitstekende vloei-eigenschappen zelfs bij kamertemperatuur

Snel werken, snel uitharden, veilige sealing. (Ongeveer 15-20 minuten)

Stap 1 (Directe bescherming)

Stap 2 (Indirecte bescherming)

Bescherming al tijdens het vullen, bijvoorbeeld. met bioactiviteit vanwege het mogelijke residuele vocht in het wortelkanaal

Regeneratieve bescherming tegen mogelijk binnendringend vocht, bijv. bij wortelkanaal fracturen

002848

info.nl@coltene.com | www.coltene.com

WORD NU LID VAN DE ANT Waarom is het belangrijk dat de volgende generatie ook ANT-lid wordt? Het is belangrijk dat de jonge generatie tandartsen een goede belangenbehartiger achter zich heeft waarbij ik uit ervaring weet dat de ANT dat voor mij al jaren is. De ANT loopt daarbij duidelijk harder dan de andere beroepsorganisatie en dat vind ik belangrijk. Daarnaast heeft de ANT veel ervaring in het beantwoorden van alle vragen waar een net gestarte tandarts tegen aanloopt zoals ZZP contracten, verzekeringen, KRT of Mondzorgregister.

Mw. G.J.M. Bloem-Beaujean, lid sinds 1999

Waarom ben je na je studie lid geworden van de ANT? Direct na mijn afstuderen heb ik mij uiteraard ook verdiept in de beroepsorganisaties. Ik heb voor de ANT gekozen omdat ik bij hen echt een goed gevoel heb. Ik vind het fijn dat de ANT toegankelijk is, een jonge en frisse uitstraling heeft en met zijn tijd meegaat. Tevens heeft de ANT mij geholpen in de praktische begeleiding van student naar startend tandarts.

Mw. E.W. van Zwieten, lid sinds 2016

Waarom bent u overgestapt naar de ANT? Ik ben overgestapt naar de ANT omdat het huidige beleid van het bestuur mij enorm aanspreekt. Er wordt snel en duidelijk geanticipeerd op belangrijke politieke vraagstukken zoals nieuwe tarieven, regelgeving en de taakherschikking, waarbij op vakkundige en snelle wijze wordt geageerd. Een andere reden is ook dat de contributie van het lidmaatschap duidelijk lager ligt dan de contributie van mijn vorige beroepsvereniging. Met de overstapservice van de ANT zijn al mijn bestaande lopende verzekeringen overgezet met behoud van dezelfde kortingen.

Dhr. G.H. de Goede, lid sinds 2015

Daarom ANT! De ANT is dé belangenhartiger van de tandarts. De ANT streeft naar het bevorderen van kwaliteit in en rond de tandartspraktijk. De Ledenservice speelt daarbij een belangrijke rol door de tandarts te ondersteunen met praktische tools, praktijkadviezen en alle voorkomende vragen. Bij het overstappen ontzorgt de Ledenservice de tandarts door alle praktische zaken te regelen rond de overstap Zoals het overzetten van de verzekeringen en alle juridische, fiscale en financiële zaken. Overstappen is nog nooit zo makkelijk geweest!

Vera Lips, Ledenservice ANT

WORD NU LID VAN DE ANT •

ACTIEVE BELANGENBEHARTIGING: “ANT roept Minister Schippers (VWS) ter verantwoording”

•

PERSOONLIJK, BETROKKEN EN LAAGDREMPELIG

•

OVERSTAPSERVICE: U behoudt dezelfde kortingen en voordelen van uw huidige verzekeringen

WORD NU LID *Bekijk een overzicht van alle lidmaatschappen op www.ant-tandartsen.nl/lidmaatschap

WWW.ANT-TANDARTSEN.NL

LIDMAATS

CHAP

€ 990,-

P E R J A A R*

Verslag minisymposium

taakherschikking Op woensdag 7 september organiseerden ANT en KNMT een minisymposium over de voorgenomen taakherschikking in de mondzorg.

Liza Leijenhorst

amenwerken in teamverband. De voordelen van preventie. Het belang van de patiënt. Het waren een aantal thema’s die tijdens het goedbezochte symposium in Nieuwspoort steeds bleven terugkomen. Het waren ook de onderwerpen waarbij er soms eensgezindheid leek te zijn onder de zeven sprekers, ondanks de meningsverschillen over de noodzaak van verdere taakherschikking in de mondzorg. Dagvoorzitter Tom van ’t Hek vatte het treffend samen: ‘Jullie hebben allemaal hetzelfde doel, maar de weg er naartoe is nogal verschillend hè?’

Samen ‘Ik vind het spijtig dat de overheid een wig lijkt te drijven in het mooie mondzorgsysteem dat tandartsen en mondhygiënisten hebben. Een systeem dat echt uitgaat van preventie en waar nog veel winst te behalen is’, zei Erwin Berkhout, voorzitter van de sectie Orale Radiologie bij ACTA. Nico Vos, tandarts en 40 Dentz

voorheen lid van de werkgroep mondzorg van het Capaciteitsorgaan, was het daarmee eens: ‘We hebben een model dat wérkt. De wetswijziging is niet nodig voor mondhygiënisten die in teamverband werken, maar is alleen bedoeld voor vrijgevestigde mondhygiënisten.’ Hij rekende de aanwezigen voor dat dat een relatief kleine groep is: ‘30 procent van de mondhygiënisten is vrijgevestigd en dat is veel minder dan 10 procent van de mondzorgverleners.’ Bas van de Heuvel van Pien Support merkte vanuit het publiek op dat die 10 procent beter geïntegreerd zou moeten worden in de rest van de mondzorg door met één patiëntdossier te werken: ‘Je moet nu niet een eilandje creëren dat afdrijft van de rest en allerlei eigen taken krijgt.’

Slechtere zorg NVM-voorzitter Manon van Splunter noemde de noodzaak tot samenwerking vanzelfsprekend. ‘Maar samenwerken is wat anders

dan per se met elkaar onder één dak werken’, stelde ze. ‘Ik ben er voorstander van om de zorg in alle delen van het land toegankelijk te houden.’ KNMT-voorzitter Wolter Brands noemde taakherschikking een modeverschijnsel: ‘Je ziet het in ziekenhuizen met nurse practitioners en bij huisartsen met praktijkondersteuners. Maar het gebeurt wel allemaal in teamverband. In de tandheelkunde wordt dat teamverband nu afgebroken.’ ANT-voorzitter Jan Willem Vaartjes legde de link met de situatie in de geboortezorg: ‘In de geboortezorg zijn er ook twee zorgverleners met overlappende werkzaamheden. Men vond de kwaliteit ondermaats. Het advies aan gynaecologen en verloskundigen is nu: maak één team, één dossier en zorg voor één aanspreekpunt. Dat is exact hoe de mondzorg nu is vormgegeven. De wetswijziging trekt dit uit elkaar en werkt dus contraproductief. We krijgen dubbele behandelingen, overdiagnos-

tiek en dubbele röntgenfoto’s. Over vijf jaar hebben we duurdere, slechtere zorg en een schreeuwend tandartsentekort.’

Capaciteitsprobleem Vaartjes en Brands stelden dat er bij de discussie over de taakherschikking voorbij werd gegaan aan een onderliggend probleem: een capaciteitstekort. ‘De helft van de tandartsen die zich in Nederland registreren is van buitenlandse opleidingen afkomstig’, stelde Vaartjes. ‘In de komende tien jaar gaat 30 procent van de tandartsen met pensioen. We zien dus een enorm probleem op ons afkomen. In 2006 is een cruciale fout gemaakt (door de Commissie Linschoten, red.) door te stellen dat 60 procent van de taken van de tandarts kan worden overgeheveld naar de assistent en de mondhygiënist. Met zo’n getal in je formule is er natuurlijk geen tandartsentekort meer. Tandartsen delegeren ongeveer 15 procent van hun taken; we willen wel meer, maar je kúnt Dentz 41

€ 2 PER UUR *

De nieuwe XO 4 stimuleert u om perfecte behandelingen uit te voeren op ontspannen patiënten, terwijl uw gezondheid en uw financiën worden beschermd. Dit is belangrijk omdat u meer dan 20.000 uren zult werken met uw toekomstige behandeleenheid. U kunt natuurlijk beslissen om een goedkope stoel aan te schaffen, waardoor de initiële investering kleiner is. MAAR dan geniet u niet de voordelen van onze XO 4. *Bezoek www.xo-care.com voor meer informatie.

XO CERTIFIED PARTNERS: Henry Schein NL • 0416-650001 • info@arseus-dental.nl Utrecht Dental B.V. • 030-2410130 • info@utrechtdental.nl Croonen Dental Service V.o.f. • 06-14565055 • info@croonendentalservice.nl H&E Dentaal Buro B.V. • 06-13020898 • he@dentaalburo.nl

Foto’s: Martine Brouwer

Sprekers tijdens het minisymposium taakherschikking ππ Dr. E. Berkhout - Hoofd adfedling Orale Radiologie ACTA

op empirische gegevens over de ontwikkelingen. Er was dus kortom geen wetenschappelijke onderbouwing.’

ππ R. Bos - Secretaris Ivoren Kruis ππ Dr. W. Brands - Voorzitter KNMT

Preventie

ππ Dr. D. Slot - Epidemioloog en mondhygiënist, universitair

Ronald Bos, secretaris van het Ivoren Kruis, hield tijdens het symposium een pleidooi voor de kracht van preventie: ‘Gewoon Gaaf, de praktische vertaling van het Nexø-model, geeft gezondheidswinst, 70 procent minder caviteiten, en bespaart op termijn zorgkosten. Het vereist een zorgvuldige taakverdeling in de mondzorg en betrokkenheid van het hele team.’ Bos liet zich er niet over uit of hij voor of tegen de voorgenomen taakherschikking was. Van Splunter liet weten dat preventie de corebusiness van de mondhygiënist blijft. ‘De mondhygiënist wil geen tandarts zijn’, benadrukte ze. Wel zou taakherschikking volgens haar de transitie van curatie naar preventie een boost kunnen geven.

docent afdeling Radiologie ACTA ππ M. van Splunter - Voorzitter NVM ππ J.W. Vaartjes - Voorzitter ANT ππ N. Vos - Tandarts, lid voormalig werkgroep mondzorg van het Capaciteitsorgaan

niet 60 procent delegeren. Inmiddels zijn we tien jaar verder en weten we dat het niet klopte. Maar het ministerie neemt nu wel een maatregel die het probleem niet oplost. Er moeten meer tandartsen opgeleid worden. Dat kost zo’n veertig miljoen euro per jaar. Door betere samenwerking zou de sector dat zelf kunnen bekostigen. Daarnaast zouden we mondhygiënisten een verkorte opleiding tot tandarts kunnen bieden.’ Ook Nico Vos noemde de berekening van de Commissie Linschoten niet juist. ‘De prognose was gebaseerd op een ideaal model, niet

Opleiding Over de vraag of mondhygiënisten voldoende opgeleid zijn voor de voorgenomen taakherschikking, liepen de meningen sterk uiteen. > Dentz 43

2016

Henry Schein Dental Hoenderkamp 18 7812 VZ Emmen vrijdag 11 november

EMMEN 11|11

04|11

Henry Schein Dental Veluwezoom 16 1327 AG Almere vrijdag 4 november

ALMERE

25|11

ROTTERDAM

HEEL 18|11

Van der Valk Hotel Rotterdam-Blijdorp Energieweg 2 3041 JC Rotterdam vrijdag 25 november

2016

kijk voor het complete aanbod van educatieve lezingen en leerzame workshops op www.regioevent.nl.

Cultureel centrum Don Bosco Monseigneur Savelbergweg 100 6097 AE Heel vrijdag 18 november

Veluwezoom 16 1327 AG Almere 036 53 58 601 info@henryschein.nl www.henryschein.nl

Van Splunter: ‘Wij hebben er vertrouwen in. De opleiding bestaat zo’n vijftig jaar. Er is al vijftig jaar röntgen ingebed, twintig jaar anesthesie en we behandelen al tien jaar primaire cariës. Met de ervaringen daarin kan er doorgewerkt worden zoals we al jaren doen. Het enige dat verandert is de opdracht. Op het moment dat die komt te vervallen, kan de mondhygiënist beter en efficiënter ingezet worden.’ Berkhout, die ook verantwoordelijk is voor het onderwijs aan studenten Mondzorgkunde, was het daar hartgrondig mee oneens: ‘VWS veronderstelt dat de scholing van de tegenwoordig opgeleide mondhygiënist volstaat voor haar nieuwe taken. De redenatie is: ze doen het al tien jaar of langer, dus ze mogen het nu ook op eigen gezag. Niets is minder waar. De verantwoordelijkheid voor rechtvaardiging voor correcte röntgenopnames ligt nu nog steeds bij de tandarts, net als die voor de stralingsbescherming van de patiënt en de omgeving. Deze onderwerpen zitten momenteel niet in het curriculum van de opleidingen Mondzorgkunde, wat het ministerie ons wel wil doen geloven.’ Ook Dagmar Slot, epidemioloog en mondhygiënist, universitair docent afdeling Radiologie ACTA liet – op persoonlijke titel - weten dat in het huidige onderwijs de kennis niet voldoende is voor rechtvaardiging van röntgen en stralingsbescherming. ‘Ik denk dat de opleiding aangepast moet worden. Voor het huidige werkveld is verplichte scholing op zijn plaats.’

‘ De mondzorg wordt alleen maar onoverzichtelijker en duurder’

Patiënten Van Splunter merkte op dat de patiënt de allerbelangrijkste stem heeft. ‘Die moet ruimte krijgen om een keuze te maken.’ KNMTvoorzitter Wolter Brands stelde echter dat de patiënt helemaal geen taakherschikking wil en refereerde daarbij aan de patiëntenenquête van Patiëntenfederatie NPCF waaruit bleek dat 83 procent wil dat de tandarts de periodieke controle uitvoert en 88 procent wil alleen naar de tandarts voor kleine gaatjes. Bovendien gaat de mondhygiënist in de nieuwe situatie zelf

indicaties stellen en behandelen en dan moet de patiënt controleren of de mondhygiënist bekwaam is. Een onmogelijke opgave volgens Brands: ‘De competenties van mondhygiënisten verschillen nogal, omdat het aantal jaren dat ze zijn opgeleid verschillend is.’ De NPCF liet bij monde van Jan Benedictus weten nog geen officieel standpunt te hebben ingenomen over de taakherschikking. Ook Karl Jacobs van de Consumentenbond gaf geen duidelijk oordeel over de plannen van de minister. Hij zei een gezamenlijke visie op goede mondzorg te missen. ‘Ik hoor vooral veel ad hoc argumenten, zonder veel bewijsvoering.’ Dagmar Slot had een soortgelijke opvatting: ‘Als onderzoeker doet het me pijn dat iedereen maar wat roept. Een experiment is dé kans om te kijken wat er gebeurt. Dus wat mij betreft: vooruit met de geit!’

Verzekeraars Nico Kerkhof, adviserend tandarts bij Zorgverzekeraars Nederland was in de zaal aanwezig en antwoordde op een vraag van Tom van ’t Hek dat de verzekeraars tevreden zijn met de huidige rol van de mondhygiënist en een nieuwe rol niet zien zitten: ‘Preventie is een onderbelicht en ondergewaardeerde verrichting, misschien omdat curatie meer oplevert. Zorgverzekeraars zijn tegen het voorstel van de taakherschikking. Het wordt zeker niet goedkoper, temeer omdat de NZa uitgaat van functionele bekostiging, dus de tarieven van de mondhygiënist worden hetzelfde als die van de tandarts. Contracten in de mondzorg zijn er niet of nauwelijks dus van kostenreductie door prijsafspraken zal geen sprake zijn. Door de zelfstandige bevoegdheid van de mondhygiënist zal de zorg bovendien onoverzichtelijker worden en hoogstwaarschijnlijk duurder. Want hoe meer aanbod, hoe meer kans op overbehandeling. Wie zit hier nu op te wachten, behalve de NVM zelf?’ ‘De drijfveer achter de taakherschikking is bezuiniging. Maar zelfs de zorgverzekeraars zeggen dat het geen geld oplevert’, zei Henk van Gerven, lid Tweede Kamer voor de SP. ‘We moeten meer tandartsen opleiden. Het is van de zotte dat ze nu van heinde en verre uit het buitenland moeten komen. Meer tandartsen betekent meer keuze en dus betere kwaliteit.’ Dentz 45

46 Dentz

‘Liever een implantaat te veel verwijderen dan

één te weinig’ Al twintig jaar verricht professor MKA-chirurgie Constantinus Politis van de Katholieke Universiteit Leuven onderzoek naar chronische zenuwpijn na het plaatsen van implantaten. Een zeldzame complicatie, maar wel één met grote gevolgen. ‘Je verwacht niet dat je na het plaatsen van een implantaat veroordeeld bent om de rest van je leven pijn te lijden.’

Anne Doeleman

n de literatuur is nog amper iets beschreven over chronische zenuwpijn – of: neuropathische pijn – na het plaatsen van implantaten. Professor MKA-chirurgie Constantinus Politis spreekt vooral uit eigen ervaring over de relatief zeldzame complicatie. Sinds 2013 volgt het Universitair Ziekenhuis Leuven, waar Politis aan verbonden is, 56 patiënten met chronische zenuwpijn na het plaatsen van implantaten. De oorzaak is vaak onbekend. Meestal treft het oudere patiënten, maar dat hoeft niet. De hoogleraar heeft ook een gezonde vrouw onder behandeling van nog geen dertig jaar. Zij kreeg een implantaat

in regio 26. Het implantaat werd goed geplaatst en is later goed geïntegreerd. ‘Maar sindsdien is haar leven een hel geworden, ze is nooit meer pijnvrij geweest. Ze was een heel gelukkig iemand, maar dat ene implantaat heeft haar leven drastisch veranderd.’ Hebt u een idee hoe vaak zenuwpijn voorkomt na een behandeling? Constantinus Politis: ‘De cijfers in de literatuur over chronische zenuwpijn zijn sterk overdreven, denken we. Daar wordt gesproken van 5 procent van de gevallen na heelkundige ingrepen tot 50 procent in gebieden als orthopedie Dentz 47

New Lisa: Nothing compares to her

De Nr. 1 on e prov. kr

voor ggens* n & br u

Luxatemp. Ieder heeft zijn favorieten. Al ruim 20 jaar geleden zette Luxatemp de nieuwe standaard voor zeer nauwkeurig en esthetisch provisorisch K&B materiaal. Sindsdien heeft DMG haar productlijn voor tijdelijke voorzieningen verder uitgebouwd â&#x20AC;&#x201C; met specifieke varianten voor de verschillende wensen in de praktijk. Elk produkt van de Luxatemp familie biedt *Marktaandeel USA in 2012 volgens Marktonderzoeksbureau Strategic Data Marketing.

kwaliteit en unieke resultaten, waar Luxatemp al jaren wereldwijd voor staat. www.dmg-dental.com

Onderscheidingen voor Luxatemp Star, wordt in de USA onder de naam Luxatemp Ultra aangeboden.

Intuit ive us er int erfac Accel e erate d typ e B cy Wi-Fi cle conn ectio n and Smoo Mobil th ex e App terna l desi gn

W&H Benelux, Reepkenslei 44, B-2550 Kontich t +32 (0)475 51 63 63, f +32 (0)3 844 61 31 office.benelux@wh.com, wh.com

W&H Lisa_Dentz_92x275_EN.indd 1

26.10.2015 23:52:45

en gynaecologie. Welnu, men komt nooit aan die hoge aantallen in het aangezicht; dat is op de een of andere manier een beschermd gebied. In de orthognatische chirurgie schatten we de percentages op 0,6 procent. We vermoeden dat het aantal gevallen van chronische zenuwpijn na tandheelkundige ingrepen, bijvoorbeeld na implantologie, nog lager is. Het is alleen wel zo dat het plaatsen van implantaten een electieve ingreep is. Je verwacht niet dat je na een implantaat veroordeeld bent om de rest van je leven pijn te lijden.’

‘ Je verwacht niet dat je na een implantaat veroordeeld bent om de rest van je leven pijn te lijden’

Wanneer is sprake van neuropathische pijn? ‘Als de postoperatieve pijn niet meer weggaat. Bij een beschadiging van de zenuw, die al dan niet een uitval geeft van de gevoeligheid van de onderlip, en ook een blijvende pijn veroorzaakt, spreken we van neuropathische pijn. Als daarentegen op de röntgenfoto of CBCT-scan geen zenuwbeschadiging te zien is en de pijn permanent is, spreekt men strikt gesproken van blijvende postoperatieve pijn. In de praktijk scharen we dit onder neuropathische pijn. Er is een kritische grens, die gesteld wordt op ongeveer drie maanden. Als je er niet in slaagt om de pijn binnen de eerste drie maanden na de ingreep onder controle te krijgen, is de kans dat dat nog gebeurt echt minimaal.’

Neuropathische pijn voorkomen Wees zeer terughoudend met implantologie bij: ππ patiënten die niet pijnvrij zijn in het te implanteren gebied; ππ patiënten met een gekende depressie of psychiatrische aandoening; ππ patiënten met een chronisch vermoeidheidssyndroom.

Is bekend waar die grens van drie maanden vandaan komt? ‘De pijn wordt door de vezels geleid naar een celkern in de hersenen. Bij neuropathische pijn ontstaat een dissociatie tussen wat de pijnvezels doen en hoe de celkern zich gedraagt. Pijn is een gewaarwording van de hersenschors, een perceptie. In principe moeten we de gewaarwording van pijn enkel hebben als we een pijnprikkel ervaren. Bij neuropathische pijn is er een gewaarwording van pijn zonder pijnprikkel. Na drie maanden beginnen celkernen informatie te sturen naar de perceptiecentra die niet meer gecorreleerd is aan wat er verderop gebeurt. De celkernen beginnen autonoom te reageren en te werken. Waarom dat moment rond de drie maanden ligt, is niet duidelijk. Maar het heeft geen zin om na die tijd nog de implantaten te verwijderen. Wanneer we daarentegen binnen 30 tot 48 uur na plaatsing de implantaten verwijderen, slagen we er bij alle patiënten in om de pijn tot stilstand te brengen. Het lichaam krijgt de tijd om te genezen.’ Dat is niet iets wat je snel doet, direct de implantaten verwijderen. Wanneer besluit je hiertoe? ‘Daar heb je ervaring voor nodig, om dat besluit te durven nemen. Het grote probleem met implantaten is dat er ook een belangrijke financiële component meespeelt in de besluitvorming om al dan niet te verwijderen. Dat begrijpen we natuurlijk ook. Maar de implantaten moeten snel worden verwijderd als de pijn niet onder controle kan worden gebracht met de normale pijnbestrijdingsladder: de inname van paracetamol, NSAID’s en desnoods een morfinepreparaat. Daarom is het belangrijk om de dag na de ingreep te bellen, om te weten hoe het gaat.’

Let vooraf goed op de radiologische beelden. Bij zichtbare zenuw- of voedingskanalen in de kaak die groter zijn dan 2 millimeter: niet implanteren of korte implantaten gebruiken. Beslis snel of de implantaten verwijderd moeten worden: nooit langer dan drie maanden, maar liever binnen 30 tot 48 uur verwijderen. Bel de patiënt na de ingreep. Als de normale pijnbestrijdingsladder niet voldoende is: snel ingrijpen. Aarzel niet om advies in te winnen.

Wat moet je verder doen als je hoort dat de patiënt abnormaal veel pijn heeft? ‘Met een röntgenfoto en CBCT-scan nagaan of er enkel sprake is van pijn of dat er ook een zenuw is beschadigd. Als je in de buurt van de zenuw hebt geïmplanteerd, moet je sowieso sneller besluiten om het implantaat te verwijderen. Als dat niet het geval is, kun je afwachten, maar liever niet langer dan 48 uur. Neem Dentz 49

Tweedaagse Cursus Endodon/e te Amstelveen

•  •  •  •  •

Kleinschalige opzet (max. 8 deelnemers) Intensieve hands-on training Live demonstra/e Focus op vaardigheid en eﬃciën/e ProTaper Universal ProGlider en ProTaper Next

•

Warme ver/cale condensa/e: de Schilder techniek volgens Ruddle •  Centrale compac/e met Thermaﬁl •  Kamers uitgerust met Zeiss microscopen •  Ook als eendaagse privé cursus: The ONE-on-ONE

Loca%e: Tandartsenprak/jk H.J. van Mill Parmen/erlaan 76a te Amstelveen. Prijs: € 1500 per cursus (2017) Data 2016: 11-12 november (vol) Data 2017: 27-28 januari 10-11 maart 25-26 augustus 10-11 november Contact: T: 020-6416566 E: info@hjvanmill.nl

Voor verdere informa/e zie onze website: www.hjvanmill.nl

Werp een helder licht op uw praktijk! Op hoog niveau presteren met led-paneel IRIS

Of het nu gaat om een kantoor, laboratorium of praktijk, led-paneel IRIS biedt optimale verlichting om uw werk op hoog niveau uit te voeren. De hoeveelheid licht en de kleurweergave van led-paneel IRIS is perfect afgestemd op het natuurlijk verlichten van uw ruimte.

‘De verlichting is zo natuurlijk. Het lijkt net alsof ik buiten ben’

Zo ontstaat een prettig klimaat waar u gedurende de dag productief bent én blijft. Het licht van led-paneel IRIS is uniek. Het paneel zelf is van zeer hoge kwaliteit. Uw vertrouwen wordt bevestigd met maar liefst vijf jaar garantie.

Waarom led-paneel IRIS?

Ontspannen werken Rustiger voor uw ogen en meer werkplezier.

Precisiewerk op hoog niveau

Optimale weergave van kleuren en details.

Energie efficiënt

Langere levensduur en minder energie verbruik.

ZEELTE DENTAL EQUIPMENT Weg van Rollecate 17 8325 CP Vollenhove

Technische data model LP44E559+:

Hoge CRI van 95 CQS van 91,7 UGR van onder de 19 4000 lumen bij 44 watt CCT van 5500 kelvin Ripple free driver Mogelijkheid tot dimmen Power Factor van 0,95 595 x 595 x 10 millimeter

T 0527 24 17 82 M 06 53 21 46 20 E info@zeelte.nl

bekende depressie, psychiatrische achtergrond of chronisch vermoeidheidssyndroom moet je terughoudend zijn met implanteren. Het zenuwstelsel van deze patiënten reageert anders. Maar het kan ook gezonde, jonge mensen overkomen.’

de pijnklachten altijd serieus. En stuur de patiënt zonder meer door naar een kaakchirurg, zo snel mogelijk. Deze kan de juiste medicijnen voorschrijven en een second opinion geven.’ Is er iets bekend over de oorzaak van de pijn? ‘Het kan ontstaan doordat er in een zenuw geboord is, maar dat hoeft niet. Er zijn patiënten waarbij het gebied na het plaatsen van implantaten pijnvrij was, maar er chronische pijn ontstond bij het plaatsen van de prothese. Bij de patiënten die we volgen, was er sprake van goede implantaten en goed uitgevoerde ingrepen. Behandelaars moeten er geen schuldgevoel aan overhouden; het zijn gewoon dingen die voorkomen. Wel hebben wij gemerkt dat bepaalde patiënten een risicogroep vormen; bijvoorbeeld patiënten waarbij het gebied waarin geïmplanteerd is vóór de ingreep niet pijnvrij was. Ook bij patiënten met een

Over Stan Politis Constantinus Politis is hoogleraar aan de Faculteit Geneeskunde Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven) en diensthoofd Mond-, Kaak-en Aangezichtsheelkunde (MKA) van de Universitaire Ziekenhuizen te Leuven. Hij is docent aan Universiteit Hasselt en gastdocent aan de Economische Hogeschool Sint-Aloysius (EHSAL) in Brussel. Hij behaalde aan de KU Leuven het diploma Genees-, Heel-, en Verloskunde (summa cum laude), het diploma Tandheelkunde (cum laude) en specialiseerde zich vervolgens in de Stomatologie en Mond-, Kaak- en

Is er iets dat de neuropathische pijn kan wegnemen of verlichten? ‘Er is één middel dat in sommige gevallen goed helpt: amitriptyline, in een lage dosis, waarin het zijn antidepressief effect nog niet heeft. We hebben ook cryotherapie en Low Level Laser Therapie geprobeerd, maar die middelen zijn weinig effectief. Een aantal patiënten heeft zelfs diepe cortexstimulatie gehad. Zo erg is het soms, dat men een hersenoperatie overweegt om iets van verlichting te krijgen. En dan te bedenken dat je met een simpel implantaat bent begonnen. Het is beter om een implantaat te veel te verwijderen dan één te weinig. Daar komt bij dat je naast de fysieke therapie met een team de patiënt moet begeleiden om de copingprocessen te kunnen versterken.’ Wordt er onder behandelaars voldoende gesproken over deze complicaties, of is het taboe? ‘Er wordt sowieso niet graag gesproken over complicaties. Typisch voor de implantologie is dat er altijd succespercentages boven de 99 procent worden gegeven. Dat is ongezien, ongeloofwaardig en staat ver af van de percentages die we gewoon zijn in de medische literatuur.’ Hoe kan dat, dat de succespercentages zo hoog worden gehouden? ‘Ik denk dat dat een zeer goede vraag is, waarbij de implantologiegemeenschap de hand in eigen boezem moet steken. Bovendien: het feit dat een implantaat geïntegreerd is, betekent niet dat een behandeling succesvol is. Bij alle patiënten die ik gezien heb met neuropathische pijn na het plaatsen van een implantaat, waren de implantaten succesvol geïntegreerd. Sommige van die patiënten zijn in studies geïncludeerd als succesvol. Toch is het resultaat rampzalig.’

Aangezichtsheelkunde. Hij behaalde een PhD in de Biomedische Wetenschappen en een Master in Bedrijfskunde.

“Operatie geslaagd, patiënt ongelukkig”? ‘Dat is het precies.’ Dentz 51

Sprookje promoot Voorlezen verbetert preventieve mondzorg bij kinderen

Goede mondverzorging blijft vooral in de sociaal-economisch lagere klasse achter. Een regelmatig bezoek aan de tandarts is niet voor elk kind vanzelfsprekend. JTV Mondzorg voor kids doet er alles aan om kinderen in deze doelgroep te bereiken. Directeur Raoul Trentelman ontpopte zich zelfs als verhalenverteller en schreef een sprookje.

Inga van Uchelen

52 Dentz

r was eens een land waarin iedereen een gaaf gebit had. Er was geen snoep dus niemand had een gaatje. Het land heette Glansrijk en prinses Glansje had het mooiste gebit van allemaal. Tot… ze voor haar verjaardag een zoete traktatie kreeg. Raoul Trentelman, directeur van JTV Mondzorg voor kids, een instelling voor jeugdtandverzorging, ontdekt zijn talent om sprookjes te schrijven wanneer iemand hem op het idee brengt om ouders en kinderen op een leuke en creatieve manier met preventieve mondzorg te laten kennismaken. Zo ontstaat bij hem het plan om een sprookje te schrijven; voor ouders om voor te lezen, voor scholen en voor in de wachtkamer van praktijkhouders. Een belangeloze actie. Inmiddels is De taarten van Glansrijk met behulp van sponsoren gedrukt en zijn ook vier andere sprookjes klaar.

Waarom is meer aandacht voor mondzorg bij kinderen belangrijk? Trentelman: ‘Onze praktijk richt zich op kinderen in de sociaal-economisch lagere klasse, de zogenaamde lage SES. Vorig jaar waren we in een klas uit die doelgroep, op een school in Arnhem. Op de vraag wie regelmatig naar de tandarts gaat, antwoordden 8 van de 32 kinderen dat zij regelmatig gaan. De anderen gingen alleen bij pijnklachten. Het is van belang om verantwoord mondzorggedrag vroegtijdig bij te brengen.’ JTV Mondzorg voor kids doet dat door kinderen vanaf 2 jaar kennis te laten maken met de tandarts en de praktijk. Het sprookje is een middel in de strijd voor verbetering van de gebitten bij kinderen. Trentelman: ‘Verbetering van mondzorg bij kinderen stabiliseert en staat volgens Signalement Mondzorg van het Zorginstituut Nederland zelfs weer onder druk.

poetsen

Illustraties: Floortje Klinkenberg

Hoe bereiken we de ouders? Hoe bereiken we de kinderen?’ Waarom een sprookjesreeks? ‘Sprookjes staan scherp op je netvlies’, herinnert Trentelman zich uit zijn eigen jeugd. ‘Ik heb altijd al iets in dat genre willen schrijven. In een sprookje horen een prinses, een koning en een koningin. Het land heet Glansrijk en de prinses Glansje, namen die te maken hebben met stralende tanden. Het zijn beeldfiguren die passen bij een schitterend gebit, bij witte tanden. Glansje is voor kinderen een voorbeeldfiguur.’ Als Glansje een zoete traktatie voor haar ver-

‘ Het sprookje is een middel in de strijd voor verbetering van de gebitten bij kinderen’

jaardag krijgt, maakt Glansrijk kennis met suiker en zoetigheden. Daarmee ontstaat cariës en blijkt de moraal van het verhaal: poetsen. ‘Ik heb geprobeerd om via het sprookje kinderen in hun onderbewustzijn iets mee te geven over het plezier van een schoon gebit. De vier andere sprookjes die na De taarten van Glansrijk nu klaar zijn, gaan over de tandenfee, over een draak die op vakantie gaat en zijn tandenborstel vergeet en over Glansje die een spreekbeurt moet geven over tanden poetsen. In deze versie komen ook concrete poetsinstructies naar voren. In elk sprookje staat het belang van mondverzorging centraal.’ Voor wie zijn de sprookjes bedoeld? ‘De verhalen zijn geschikt voor kinderen van 6 tot 8 jaar. Zij zijn al in aanraking gekomen met mondzorg en krijgen voorlichting van Dentz 53

De glashybride revolutie

FINANCIEEL CONSULT VOOR DE (STARTENDE) TANDARTS Sibbing & Wateler is een onafhankelijk financieel adviesbureau, gespecialiseerd in de praktijkbegeleiding van vrije medische beroepsbeoefenaren, waaronder tandartsen. Wij bieden u een gevarieerd dienstenpakket voor al uw financiële zaken, nu en in de toekomst. Speciaal voor u als (startende) tandarts heeft Sibbing & Wateler een praktijkgericht boek geschreven. U kunt een gratis exemplaar bestellen via onze website www.sibbing.nl.

GRATIS PRAKTIJKGERICHT BOEK

PRAKTIJKVESTIGING FINANCIËLE PLANNING ASSURANTIËN Telefoon: (0318) 544 044 - www.sibbing.nl

EQUIA Forte van GC De bewezen EQUIA-aanpak, nu naar een nóg hoger niveau. Conditionering of hechting zijn niet nodig, dankzij de ingebouwde universele adhesieftechnologie en het uitstekende bevochtigingsvermogen. EQUIA FORTE is bijzonder tolerant en hecht zich goed aan alle oppervlakken zelfs in de diepere delen van een caviteit. Met EQUIA FORTE Coat, dat werkt als een glanscoating, spaart u polijsttijd en behaalt u uitstekende esthetiek in een mum van tijd.

Van Der Schoot

Architecten

bv Bna SchijnDel

Al 35 jaar gespecialiseerd

Van der Schoot architecten is al vijfendertig jaar gespecialiseerd in tandartsen-, orthodontisten-, mondhygienistenpraktijken tandheelkundig centra en parodontologie.

GC BENELUX B.V. Edisonbaan 12 NL-3439 MN Nieuwegein Tel. +31.30.630.85.00 Fax. +31.30.605.59.86 info@benelux.gceurope.com http://benelux.gceurope.com

nieuwbouw, verbouw, renovatie, restauratie, interieur, exterieur, casco, turn-key en installaties. het bureau biedt opdrachtgevers de mogelijkheid tot de begeleiding van de hele bouw en/of deeltrajecten. Specialistische kennis: markt, wet- & regelgeving, bouwkunde, routing, installaties, akoestiek en hygiëne (WiP). Kenmerkend is de hoogwaardige dienstverlening, onafhankelijkheid en integriteit. “Van der Schoot architecten staat voor kennis en ontzorgen” neem contact op met ir. Gijs jan van der Schoot Info@vanderschootarchitecten.nl T + 31 (0)73 54 93 841

www.vanderschootarchitecten.nl

ouders, tandartsen en scholen. Dat blijkt niet altijd het optimale effect te hebben. Zeker niet in onze doelgroep. In eerste instantie zijn de sprookjes bedoeld voor ouders om aan hun kinderen voor te lezen. Oudere kinderen kunnen ze zelf lezen. Daarnaast werken we aan een digitaal lesprogramma voor scholen. Zo hopen we samen

met basisscholen de voorlichting en preventie te intensiveren. Daarvoor zijn twee sprookjes gebruikt: De taarten van Glansrijk en Help! De tandenfee is zoek. Beide sprookjes zijn speciaal hiervoor omgezet in beeldverhalen met een voice-over. Deze zijn geschikt voor vertoning op het digibord en ze zijn uitgebreid met poetsinstructies, poetsdiploma’s en opdrachten. Het lespakket is vanaf oktober beschikbaar voor 900 basisscholen en 300 kinderopvangcentra. Ten slotte hopen wij op interesse van praktijkhouders. We nodigen hen uit om de sprookjes te bestellen en deze in de wachtkamer te leggen. Tandartsprakijken mogen er zelfs hun eigen logo op laten drukken en het sprookje bijvoorbeeld cadeau doen als welkomstgeschenk.’ Trentelman benadrukt dat hij de sprookjes in zijn vrije tijd heeft geschreven. Met instemming van zijn praktijk en volledig belangeloos. JTV Mondzorg voor kids is een stichting en heeft geen winstoogmerk. ‘Ons enige belang is mondzorgverbetering bij kinderen.’ Wat zijn de reacties? ‘Ik heb het idee en de opzet eerst getoetst bij collega’s – wat ligt er al in de wachtkamer, welke informatie geven wij nu, hoe lichten we voor op scholen? Mijn professionele omgeving was enthousiast. Toen het eerste sprookje klaar was, kregen we het vertrouwen van enkele sponsoren. Zij vinden dit initiatief van toegevoegde waarde. Dankzij hen hebben we het eerste sprookje kunnen drukken. Nu het eerste sprookje verspreid is, krijgen we leuke reacties van ouders, collega’s en mensen in het onderwijs.’ Hoe komen ouders, scholen en praktijkhouders aan de sprookjes en/of de lespakketten? ‘De taarten van Glansrijk en de vier andere sprookjes zijn te bestellen via www.glansje. nl. Deze website is per 1 oktober 2016 online. Ouders kunnen een boekje laten personaliseren met de naam van hun kind. De prijs is Dentz 55

RAI Congrescentrum Amsterdam

Vrijdag 3 februari 2017

Zorg voor kinderen, uitdagend, efficiënt én leuk

Preventie Nieuwe Stijl Dr. Martine van Gemert-Schriks

Boren geen bezwaar Arie Riem

De kroon op het werk Nicoline van der Kaaij en Peter Helderop

t m he tea t – t or ge nis en ë st vo i t nd gi si an lku dhy )as ss e n ie re he o nt M e te d In tan s – rev t p le ar s( he nd art Ta nd Ta

Dr. Clarissa Bonifácio en Karin van Nes

Orthodontie en logopedie: vorm en functie Dr. Denise Duijster en Maddelon de Jong-Lenters

Zoete ouders, gezond gebit? Leonard Wetzels

De angstpatiënt van morgen Jacques Baart

Verdoven van kinderen. Ja, nee en hoe?

www.kindertandheelkunde2017.nl

Schrijf u nu in voor deze praktische congresdag

nog niet bekend maar zal een doorberekening zijn van de ontwikkelen drukkosten. Wij verdienen er niet aan. Over illustrator Floortje Klinkenberg In het dagelijks leven is Floortje Klinkenberg juf. Dat is wat zij als kind al graag wilde worden, maar tekenen was wel een van

Voor de ontsluiting van de lespakketten over alle basisscholen in Nederland hebben wij hulp nodig. Voor een landelijke verspreiding is zo’n 8.000 euro nodig. Ik heb beroepsverenigingen en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uitgenodigd ons initiatief te ondersteunen.’

haar lievelingsvakken. Naast haar werk als

En ze leefde nog lang en gelukkig

juffrouw, tekent, schildert,

Voor praktijkhouders heeft dit sprookje al een mooi einde, aangezien zij met de uitgave patiënten en hun kinderen aan zich kunnen binden. Tegelijkertijd dragen zij bij aan betere mondzorg voor kinderen. Het enige dat zij hoeven te doen, is de uitgave (tegen kostprijs) af te nemen. Voor Trentelman is het einde nog mooier wanneer de sprookjes het gewenste effect hebben en de mondzorg bij kinderen verbetert. Een landelijke verspreiding van de lespakketten zou daarin een belangrijke bijdrage kunnen leveren.

knipt en plakt ze dus heel wat af in haar vrije tijd. Haar tekeningen staan voor vrolijkheid, simpel, veel kleur en wat gekheid op een stokje. Ze tekent vaak vrolijke figuurtjes met spillebeentjes. Floortje maakte voor JTV Mondzorg voor kids de tekeningen van prinses Glansje.

advertentie

Altijd. Overal. TePe EasyPick™ – Interdentale reiniging, nu heel gemakkelijk! 2 maten; XS/S en M/L. – Flexibel en duurzaam – Siliconen coating, latexvrij – Zacht voor de gingiva

www.tepe-easypick.com

AD160022NL

Verkrijgbaar bij Etos en DIO.

Airrotor reparatie voor 135 euro 6 maanden garantie op uitgevoerde reparatie Alle rotoren zijn voorzien van keramische lagers! Onze rotoren worden geproduceerd in de E.U. 24 uurs-service Wij repareren bijna alle modellen airrotors

www.airrotorshop.eu ® Distributed by ICX Implants B.V.

Het FAIRE Premium Implantaat

ZUIDERZEEMUSEUM ENKHUIZEN

HET SUCCES GAAT VERDER 70% omzetgroei ICX Templant maart 2014/2015 door maximale kwaliteit en faire prijzen ®

Zeer goede resultaten 5-jarige studie ingediend bij de gerenommeerde Danube Privé Universiteit Krems in Oostenrijk bevestigen wederom goede kwaliteit ICX-implantaten. Zie voor studieresultaten www.icx-implants.nl Boodtlaan 10 · 1796 BE De Koog · Tel.: 0222 - 76 90 11 E-mail: info@icx-implants.nl · Web: www.icx-implants.nl

Partner

Met dank aan

KINDERTANDHEELKUNDE 2017 Congres

Zeven lezingen over de behandeling van kinderen in de dagelijkse praktijk. Kindertandheelkunde is een wezenlijk lastig onderdeel van het vakgebied, temeer omdat er vaak weinig medewerking betracht wordt door de betreffende patiënten. De diversiteit van kinderen is groot, zodat er van een uniforme behandelstrategie geen sprake kan zijn. De kranten koppen dat het slecht gaat met het kindergebit in Nederland: tandartsen dweilen stelselmatig met de kraan open en zouden zich laten verleiden tot symptoombestrijding onder narcose, omdat ze de kwetsbare kinderzieltjes niet mogen krenken met de traumatiserende anesthesiespuit of tandartsboor. Ouders treft geen blaam, het zijn de buren en de opa’s en oma’s die roet in het verantwoorde voedingspatroon gooien. Of anders wijst de beschuldi-

gende vinger voor de cariësrijke helft van de kindpopulatie wel naar de mondzorgverlener, want die had tenslotte beter moeten opletten. Tijdens het congres KINDERTANDHEELKUNDE2017 zal de nuance achter bovenstaande, ietwat gechargeerde situatieschets, toegelicht worden. Het belang van de mondzorgverlener in de huispraktijk wordt onderstreept en er worden handvatten aangereikt om tandheelkundige zorg voor kinderen in de dagelijkse praktijk aantrekkelijk, uitdagend, efficiënter en richtlijn-proof te maken. Het congres vindt plaats in het RAI Congrescentrum Amsterdam op vrijdag 3 februari 2017 en is bedoeld voor het hele tandheelkundige team: tandarts, mondhygiënist en tandarts (preventie)assistent. Info: www.kindertandheelkunde2017.nl

Adverteerdersindex Amice Advocaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Ivoclar Vivadent BV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Anesthesia & Intensive Care . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Lannet IT B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Arseus Dental Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Lucas Verlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) . . . . . . 38, 39

Medentex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Bureau Kalker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

MedieQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Colgate-Palmolive Nederland BV . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Nederlandse Vereniging voor Endodontologie (NVvE) . 33

Coltene Whaledent AG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Dentalman.com . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 DentalPharma cvba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Dental Bauer Nederland bv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Dental Clinics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Dentsply Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 DMG GmbH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Elysee Dental Solutions B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Nederlandse Vereniging voor Gnathologie en Prothetische Tandheelkunde (NVGPT) . . . . . . . . . . . . . 70 Protilab B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Radboud UMC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Septodont NV-SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Sibbing Adviesgroep B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Tandartspraktijk H.J. van Mill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Fiscaalfit.nl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

TePe Mondhygiëne Producten B.V. . . . . . . . . . . . . . . . 57

GC Benelux Office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Van der Schoot Architecten bv . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

GlaxoSmithKline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

W&H Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Henry Schein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

XO Care A/S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Heraeus Kulzer Benelux B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Zeelte Dental Equipment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

ICX Implants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

ZorgSom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Dentz 59

’tANTwoord Ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen • Onder redactie van de ANT • communicatie@ant-tandartsen.nl

De tandarts als eindverantwoordelijke van de mondzorg

Klacht: alternatieve behandelkans ontnomen

Interview met IQdent-lid Vincent Bosman

Een praktijkscan geeft praktijkhouders tijd, rust én werkvreugde

Foto: Ruben Eshuis

ANT Nascholingsaanbod Workshops

Visitatie

4 november 2016 Communicatie, conflicten en klachten 10 november 2016 Voorlichtingsavond voor ANT-leden “De praktische invulling van de Wkkgz” 18 november 2016 De nieuwe WIP-richtlijn in de praktijk 1 december 2016 Agendaplanning 8 december 2016 Praktijkovername

De ANT biedt een visitatietraject aan waarbij uw praktijk bezocht wordt door twee collega’s. Na het bezoek ontvangt u een uitgebreide rapportage met tips en handvatten om uw kwaliteit en zorgverlening verder te verbeteren.

IQdent studieclubs

De ANT is een CRKBO-geregistreerde instelling. Het aanbod is toegankelijk voor zowel ANT-leden als nietleden. Deelnemers ontvangen opleidingspunten.

Intercollegiaal overleg voor álle tandartsen. Met een breed aanbod Universitaire Modules en gastsprekers.

Informatie en aanmelden: www.ant-tandartsen.nl

Waterkwaliteit & Milieupakket, in een WIP geregeld! medentex biedt u een complete oplossing voor de waterkwaliteit in combinatie met het ophalen van het tandheelkundig afval binnen uw praktijk. ✔ Gecertificeerde, veilige afvalverwijdering

en watercontrole ✔ Test het water zelf met de Incubator of laat uw water controleren door medentex ✔ Alles in een WIP geregeld

? esseerd Geïnter act met ont Neem c -6870119 20 ons op 0

Speciale Dentz actie: 10% combinatie korting op uw milieupakket en watercontrole. Promotie code DENTZ

www.ineenwipgeregeld.nl

Wilfred Kniese, vicevoorzitter ANT

Algemene Maatregel van (Onbehoorlijk) Bestuur VWS heeft eindelijk de gewraakte taakverschrikkingsmaatregel gepubliceerd. De doelstellingen van het experiment duikelen over elkaar heen in een abracadabra van het ware dogmatische beleid. De leukste vond ik wel: “de juiste man (m/v) op de juiste plaats”. Niemand bij VWS kan bij benadering uitleggen wat er “juist” is of juist niet. Het komt er in ambtenaren jargon op neer dat de man juist is omdat deze zich op de juiste plaats bevindt en de plaats is juist omdat de juiste man zich daar ophoudt. De onnavolgbare filosoof I. kANT heeft deze denkwijze ooit ontleed als een circulus in probando of, om wat dichter bij huis te blijven, een cirkelredenering. Onze minister begrijpt alle commotie rond het boren niet want, zoals ze dat zo plastisch uitdrukte, ze doen het al tien jaar. Met de tandartsen denk je dan meteen en zonder bijgedachten. Maar als ze in feite al tien jaar experimenteren dan geef je niet blijk van veel vertrouwen in deze beroepsgroep als het experiment met vijf jaar moet worden verlengd.

Mea culpa? Waarom ben ik zo verblind geweest? Waarom heb ik zo gefulmineerd tegen onze minister en haar ambtenarij? De schellen zijn mij nu van de ogen gevallen. De maatregel die onze minister gaat nemen is even geniaal als diabolisch. Maar dan denk ik toch even aan de slang en het paradijs. Want de sluwe ambtenarenvos denkt dat de Hbo-geschoolde mondhygiënist dit doortrapte plan niet doorziet en zich dus een oor laat aannaaien (een van de twee). Maar dat de academische tandarts het plan begrijpt en steunt. Dat is buiten de waard gerekend. De tandarts denkt in teamtermen en is solidair met zijn mondhygiënisten. En deze column is hun handreiking. Bezint eer gij begint... Tegen de tandartsen zeg ik dus: makkers, staakt uw wild geraas en ga vrolijk door met uw werk. En tegen mijn lieve nachtegalen zeg ik: dames houd de MOED erin. Het experiment duurt maar vijf jaar, dus even doorbijten. En onze minister heeft al eerder bewezen een (wel serieus) experiment voortijdig de nek om te kunnen draaien (met een beetje druk van de politiek).

Foto: Geek Zwetsloot

Gestolde preventie Tertiaire preventie is niets anders dan preventie die mislukt is. Naar analogie van Marx, die kapitaal gestolde arbeid noemde, mogen we stellen dat elke vulling gestolde preventie is. En laat het nu goed uitkomen dat de mondhygiënist bij uitstek de preventie specialist is die en passant al onze mondzorgproblemen kan oplossen inclusief de problemen die ze zelf gaat veroorzaken. Open maar eens de website van de NVM. Het knalt meteen van het beeldscherm: WIJ ZIJN DE SPECIALISTEN IN PREVENTIE. Fair enough maar onze minister is niet gek. Die denkt ook: ze doen het eigenlijk al vijftig jaar en het resultaat is erbarmelijk. Praatjes vullen geen primaire gaatjes. "From now on, show me your guts". Daarom noemt VWS de primaire cariës gewoon tertiaire preventie. Een trouvaille, want daarmee kan naar de buitenwereld worden volgehouden dat met het experiment maximaal op preventie gaat worden ingezet. Wie houdt wie voor de gek? Maar de achterliggende gedachte is dat de mondhygiënist heeft gefaald bij de preventie en dus zelf maar de rotzooi moet opruimen. Het nieuwe beleid is: “de ver-

vuiler betaalt”. Zoals een traditionele Chinese arts alleen betaald kreeg voor gezonde patiënten zo krijgt binnenkort de mondhygiënist alleen betaald voor carioloze patiënten. Tertiaire preventie voor eigen rekening in optima forma. Wordt de mondzorg toch nog gratis en dat onder een VVD-minister! Treffender dan wat de Engelsen noemen"to put your money where your mouth is" kun je het niet verwoorden. En om het beleid kracht bij te zetten heeft VWS aan de NZa gevraagd een nulminuten tarief te ontwikkelen en dat in de markt te zetten als innovatie in de mondzorg. Dit is verreweg het meest doelmatige plan om de kosten in de mondzorg omlaag te brengen van de afgelopen 150 jaar. Zelfs de zorgverzekeraars zullen nu hun bezwaren tegen taakherschikking laten varen.

De tandarts als eindverantwoordelijke van de mondzorg DE ANT IS VAN MENING DAT: • het echte probleem al 15 jaar het capaciteitsprobleem in de mondzorg is. Curatieve mondhygiënisten en buitenlandse tandartsen gaan dit probleem niet oplossen, eerder verergeren • de opgelegde curatieve taken ten koste gaan van de belangrijke rol die de mondhygiënist heeft in de preventieve mondzorg • de belangrijkste doelstelling van de taakherschikking bezuiniging is • als geld dus de drijfveer is komt de kwaliteit in het geding. Zo is het evident dat alle mondhygiënisten aantoonbaar onvoldoende zijn opgeleid voor het rechtvaardigen en diagnosticeren van röntgenfoto’s • binnen de huidige wettelijke kaders voldoende ruimte is voor samenwerking en delegatie; goede samenwerking echt kan leiden tot betere zorg, zoals is aangetoond bij het ‘Gewoon Gaaf’ project van het Ivoren Kruis • In de geboortezorg is gebleken dat kwalitatieve zorg gebaat is bij één team, één eindverantwoordelijke en één dossier. Exact het tegenovergestelde van wat nu in de mondzorg gaande is • de plannen van de minister niet zijn onderbouwd en onnodig een wig drijven tussen de verschillende zorgverleners in de mondzorg

Wat staat er te gebeuren? Minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft het voornemen om per 1 februari 2018 met een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), de bevoegdheden van mondhygiënisten te verruimen Op basis van de Wet BIG wordt een experiment gestart, waardoor mondhygiënisten zelfstandig behandelingen mogen verrichten, die wereldwijd in ontwikkelde landen alleen aan tandartsen zijn voorbehouden Het gaat om taken als controles, het boren van gaatjes, het rechtvaardigen en interpreteren van röntgenfoto’s en het plaatsen van verdovingen. Maar bovenal mag de mondhygiënist zelfstandig gaan doorverwijzen naar de tandarts en de kaakchirurg. Daarmee wordt deze in feite de poortwachter in de mondzorg. Bovendien mag de mondhygiënist voorbehouden handelingen zoals boren, verdoven en het maken van röntgenfoto’s zelf gaan delegeren aan assistenten De minister baseert dit beleid op een rapport van de commissie Lapré uit 2000 dat kracht wordt bijgezet door een evenzeer gedateerd en slecht onderbouwd rapport van de Commissie-Linschoten uit 2006. Volgens dat rapport zou er in de toekomst met inzet van taakherschikking nog maar de helft van het aantal tandartsen nodig zijn. Een illusie waar VWS in blijft geloven.. Belangrijk uitgangspunt was echter wel in al deze rapporten dat de mondzorg onder één dak zou plaatsvinden

(MOED), met de tandarts als coördinator en eindverantwoordelijke. Dat uitgangspunt lijkt nu volledig te worden verlaten, een ontwikkeling die haaks staat op alles wat er elders in de zorg in Nederland als wenselijk en noodzakelijk wordt ervaren Taakherschikking gaat contraproductief werken. Het ministerie is zich er van bewust dat de komende tien jaar dertig procent van de tandartsen met pensioen gaat. Als over 5 jaar het experiment met taakherschikking mislukt is, zal het te laat zijn om nog te beginnen met investeren in de opleidingen voor tandartsen. En dus zullen veel patiënten in de kou komen te staan door dit beleid Waarom is taakherschikking een slecht idee? Mondhygiënisten zijn opgeleid om complete diagnoses te stellen binnen hun preventieve deskundigheid. Daarbuiten ontbreekt de integrale medische expertise en brede benadering, zoals o.a. op het gebied van röntgenfoto’s, klachten van het kaak- kauwstelsel en endodontologie Verruiming van de taken en zelfstandige bevoegdheden van de mondhygiënist leidt tot minder focus op preventie, terwijl juist op dit gebied qua mondgezondheid en zorgkosten nog veel winst is te behalen. Zij zijn de experts op dit gebied maar worden gedwongen om curatief bezig te zijn. Hierdoor worden problemen die

van invloed zijn op de algehele gezondheid en die een verhoogde kans geven op ziektes, zoals hart- en vaatziekten en kanker, onvoldoende preventief aangepakt De poortwachtersfunctie van de tandarts verdwijnt: minder mensen worden door een tandarts gezien, waardoor onschuldige zaken te makkelijk worden doorverwezen en kwaadaardige aandoeningen worden gemist Door taakherschikking ontstaan meerdere loketten. Zelfstandig werkende mondhygiënisten gaan typische tandartstaken op zich nemen. Dat gaat leiden tot coördinatieproblemen en problemen bij dossieroverdracht, meer doublures, overbehandeling en versnippering van de mondzorg. Dus haaks op elk ander beleid dat VWS in de zorg bepleit en daardoor een inconsequent beleid Per saldo zullen de zorgkosten op de lange termijn juist gaan stijgen terwijl de maatregel ongetwijfeld beoogt de doelmatigheid te bevorderen In veel opzichten zal geconcludeerd moeten worden dat de kwaliteit in de zorg achteruit zal gaan. Wij roepen het ministerie op om daarover dan ook eerlijk en transparant te zijn naar de patiënt. Camoufleer dit niet met wollige bewoordingen Hoe kan het beter in de Nederlandse mondzorg? Al 10 jaar lang worden er structureel te weinig tandartsen opgeleid. Taakherschikking gaat dit probleem niet oplossen. Er moeten juist extra opleidingsplaatsen ge-

creëerd worden voor tandartsen. Maar ook voor mondhygiënisten Talentvolle en ambitieuze mondhygiënisten moeten versneld opgeleid kunnen worden tot tandarts, als constructieve oplossing in het kader van het toekomstige tekort aan tandartsen en de massale instroom van buitenlandse tandartsen De grootste kans biedt het optimaliseren van de mondzorgketen en het maximaal faciliteren van alle mondzorgverleners binnen hun eigen deskundigheidsgebied Wij zijn als tandartsen bereid op dit vlak onze verantwoordelijkheid te nemen en een plan aan te dragen. Voorwaarde is dat mondzorg onder één dak het uitgangspunt blijft met de tandarts als poortwachter Het belangrijkst is dat alle betrokken partijen de tijd nemen om stil te staan bij de toekomst van de mondzorg in Nederland. Geen beleid zonder visie, geen visie zonder beleid is ons motto! “Kwaliteit, veiligheid, wensen, mogelijkheden en keuzevrijheid van de consument vormen de uitgangspunten voor de mondzorgprofessionals. Alleen een goed onderbouwde en breed gedragen visie op de toekomst van de mondzorg, waarbij de kwaliteit en patiëntveiligheid centraal worden gesteld, kan en mag volgens ons de leidraad zijn voor de te nemen maatregelen.” - Jan Willem Vaartjes, voorzitter ANT

NORDIC SKIN CARE Op DENTALMAN.com vindt u naast materialen en kleine apparaten voor de tandartspraktijk ook veel interessante lifestyle-ideeën. Hierbij mogen de exclusieve verzorgingsproducten van L:A Bruket niet ontbreken. Het Zweedse label onderscheidt zich met biologisch gecertificeerde natuurcosmetica van hoge kwaliteit. Kruidenextracten en geurende oliën geven uw huid een gevoel van frisheid en vitaliteit. Ontdek nu de wereld van L:A Bruket op DENTALMAN.com

DENTALMAN.COM IT‘S A PLEASURE – ALL DAY LONG

DMA.0038.Anz.Dentz.NL.190x135_RZ.indd 1

02.09.16 12:17

Als een eigen praktijk je einddoel is, bieden wij je de korte route Een eigen praktijk. Het ideaal van veel tandartsen. Zelf bepalen wat er moet gebeuren, zelf je mensen aansturen. Heb jij ook die ambitie, dan kunnen we je bij Dental Clinics snel op weg helpen. We zijn namelijk op zoek naar tandartsen die het een uitdaging vinden om bij ons leiding te geven aan een eigen praktijk. Dental Clinics is een samenwerkingsverband van bijna 50 tandartsengroepspraktijken. In ons moderne teamconcept werken alle tandheelkundige specialismen onder één dak samen. Waardoor we de best mogelijk zorg kunnen bieden.

Als tandarts-directeur ben je verantwoordelijk voor je eigen team. Maar je staat er niet alleen voor. Je wordt ondersteund op het gebied van tandheelkundige kwaliteit en praktijkvoering. Jij kunt je helemaal richten op je patiënten, je team en het optimaliseren van je praktijk. Met al onze tandarts-directeuren wisselen we regelmatig kennis en ervaringen uit. Gezamenlijk bepalen we de richting van onze tandheelkundige zorg. Dat doen we met veel plezier en enthousiasme. Ook intern is ons motto: lachen is leven.

Geïnteresseerd in een nadere kennismaking, neem dan contact op met Diane Hannink 06 - 50 68 24 77 of mail naar werken@dentalclinics.nl

Een klacht

Alternatieve behandelkans ontnomen In deze rubriek komt een klacht – alsmede de daaropvolgende uitspraak – aan bod die een cliënt over een tandarts heeft ingediend bij de Klachtencommissie van de ANT. De casus wordt toegelicht door de voorzitter van de ANT-Klachtencommissie: Gabrielle Swinkels. Ditmaal: geen kans op een mogelijk betere behandeling.

Waaruit bestaat het ongenoegen? De patiënt stelt dat de tandarts een gezonde kies heeft getrokken en dat haar geen andere behandelmogelijkheid is geboden. In december 2015 meldde zij zich met een pijnklacht. De tandarts ging over tot een wortelkanaalbehandeling. Tijdens de werkzaamheden kon hij het derde wortelkanaal niet bereiken. Daarom besloot hij tot extractie. De klager meent dat de tandarts haar bijvoorbeeld de kans had moeten geven op een behandeling door een endodontoloog.

heeft gemaakt tijdens een periodieke controle in april. Het is de Klachtencommissie onduidelijk waarom hij hierna besloot tot een afwachtend beleid. Toen de patiënt zich in december meldde met een pijnklacht, heeft de tandarts de indicatie wortelkanaalbehandeling gesteld. Hij zegt dat te hebben gedaan na koude-tests. De Klachtencommissie betreurt het dat dit alles niet is vastgelegd volgens de geldende normen. Los daarvan: de Klachtencommissie acht de diagnose en behandelrichting niet onjuist. Van een gezonde kies, zoals klager beweert, was geenszins sprake.

Wat zegt de tandarts? Hij heeft pulpitis-achtige klachten geconstateerd. Mede op basis van een in april 2015 gemaakte OPT besloot hij tot een wortelkanaalbehandeling. Toen de tandarts het element opende, bleek het vanwege de gekantelde stand van het element onmogelijk te zijn de kanalen op te vijlen. Daarop heeft hij met een tekening aan de klager uitgelegd dat een endodontische behandeling van het element uitgesloten was. Hij vertelde verder dat de grote caviteit geen goede toekomst van het element voorspelde. In overleg met de patiënt heeft hij vervolgens het element geëxtraheerd.

En verder? De tandarts heeft geen (begin)foto van het element gemaakt. Dit beeld had gedetailleerde informatie over het element kunnen bieden en had de tandarts mogelijk geholpen zijn latere besluit tot extractie te onderbouwen. Immers, nu ontbreekt informatie die de conclusie rechtvaardigt dat de prognose van het element infaust was. Dat de tandarts een van de kanalen niet heeft kunnen vinden, is geen legitieme reden voor extractie. De gekantelde ligging van een element bemoeilijkt weliswaar behandeling, maar sluit niet uit dat bijvoorbeeld een endodontoloog wel slaagt in behandeling.

Wat zijn de bevindingen van de Klachtencommissie? Allereerst: het overgelegde behandeldossier is ontoereikend. Er zijn geen dossieraantekeningen. Het wordt bijvoorbeeld niet duidelijk waarom een OPT is gemaakt. Verder ontbreken de conclusies van de tandarts naar aanleiding van deze foto. De Klachtencommissie zoekt ook vergeefs naar informatie over de hulpvraag, onderzoeken en bevindingen tijdens het consult in december.

Wat oordeelt de Klachtencommissie? De klacht is gegrond. De Klachtencommissie kan meegaan in de stelling dat de patiënt de mogelijkheid tot een (vervolg)behandeling elders is ontnomen en – in het verlengde daarvan – haar element mogelijk behouden had kunnen blijven.

En de inhoudelijke uitkomsten? Element 47, dat gemigreerd was naar regio 46, had distaal een grote caviteit. Dat blijkt uit de OPT die de tandarts

De beschreven tandarts krijgt in deze rubriek altijd de gelegenheid te reageren. Deze keer is niet op dat aanbod ingegaan.

Interview met IQdent-lid Vincent Bosman Wat was voor jou de reden om lid te worden van IQdent? Vincent Bosman: ‘Ik wilde graag mijn kennis verrijken en het leek mij leuk om contact te hebben met tandartsen buiten de eigen praktijk om zodoende ook andere geluiden te horen.’

Hoe lang ben je al lid van IQdent? ‘Ik ben een half jaar geleden lid geworden van IQdent.’ Wat heb je al geleerd van IQdent? ‘Het is leerzaam en nuttig om de verschillende visies van de studiegroepleden te horen. Ook vind ik het zinvol om bepaalde situaties uit mijn eigen tandartspraktijk te bespreken met collega’s van buiten de praktijk. Daarnaast is het prettig om de actuele gang van zaken binnen de tandheelkundige wereld te bespreken. Verder treed ik op als voorzitter van de groep en dat is ook weer een uitdaging.’ Hoe heb je jouw IQdent-groep gevormd? ‘De ANT heeft mij in contact gebracht met tandartsen uit de regio die zich hebben aangemeld voor IQdent. Daarnaast hebben we een aantal tandartsen uit praktijken uit de regio erbij gevraagd via ieders eigen netwerk.’ Hoe ziet een IQdent-avond bij jouw groepje eruit? ‘We spreken rond 19.00 uur af in een praktijk van een van de IQdent-leden. Eén persoon is verantwoordelijk voor de organisatie en het onderwerp van die avond. De voorzitter van de avond leidt de discussie en zorgt ervoor dat iedereen voldoende aan bod komt. Na afloop wordt er nog een uurtje nagepraat.’ Waarom adviseer je andere tandartsen om lid te worden van IQdent? ‘IQdent zorgt voor een gestructureerde verdieping van het vak, zeker voor solistisch werkende tandartsen. Je leert veel van je collega’s en kijkt ook eens op een andere manier naar zaken.’ Volg je nog andere vormen van nascholing? ‘Jazeker. Ik volg regelmatig cursussen en congressen, net als de andere IQdent-leden. Ook hierover kun je elkaar tijdens een IQdent-avond terugkoppeling geven.’

WIE IS VINCENT BOSMAN? Vincent Bosman is 34 jaar en werkt 9 jaar als tandarts-zzp’er in twee verschillende groepspraktijken in Voorhout en Zoetermeer.

Waarom deelnemen aan IQdent? Wat is IQdent? In 2016 is de ANT begonnen met het intercollegiaal overleg genaamd IQdent. Er is hier bij de leden veel vraag naar omdat het voor ANT-leden niet mogelijk is deel te nemen aan de IQual-studieclubs van de KNMT. Ondertussen zijn de eerste studiegroepen van start gegaan en komen er steeds meer nieuwe aanmeldingen binnen. Voor wie is IQdent? IQdent is toegankelijk voor alle tandartsen, ongeacht hun beroepsvereniging. IQdent heeft de volgende doelstellingen: het stimuleren van intercollegiaal overleg; het up-to-date blijven en het blijven ontwikkelen. Naast deze doelstellingen krijgt u met het IQdent-programma vanzelfsprekend opleidingspunten van het KRT en het Mondzorgregister. Het belang van IQdent Om goed te kunnen blijven functioneren als tandarts is het belangrijk uw deskundigheid op niveau te houden. Het uitgangspunt van IQdent is dat u door gestructureerd overleg in studieclubs met collega’s van elkaar leert. De groepsgrootte van de studieclubs bestaat uit 8 tot 12 deelnemers en u komt 6 tot 10 keer per jaar bij elkaar. Waaruit bestaat het inhoudelijk overleg? Er kan op 3 manieren inhoud worden gegeven aan het intercollegiaal overleg: Modules Er zijn modules beschikbaar gesteld door de ANT waarmee gezamenlijk een onderwerp bestudeerd wordt. De ANT heeft een aantal voor tandartsen relevante modules laten ontwikkelen voor IQdent. De modules worden ondersteund met audiovisuele middelen, zoals een PowerPoint-presentatie. Het is de bedoeling tijdens de studieavond samen het onderwerp verder uit te diepen. Eigen invulling door de leden Het is ook mogelijk dat de leden van de studieclub zelf de avond verzorgen, denk hierbij aan de volgende invulling: een presentatie over een bezochte workshop of congres; de bespreking van praktijkcasussen;

uiteenzettingen over aangeschafte materialen en apparatuur in de praktijk; discussies over knelpunten in de dagelijkse praktijk met betrekking tot bijvoorbeeld organisatie, personeel, ergonomie, et cetera. Uitnodigen van een gastspreker Het uitnodigen van een gastspreker is een derde mogelijkheid om de avond in te vullen. De ANT heeft een lijst met gastsprekers met verschillende onderwerpen waaruit de studieclubs een keuze kunnen maken. Werving IQdent in het najaar In het najaar gaat de ANT een nieuwe wervingscampagne starten voor IQdent. Als onderdeel van deze campagne worden er interessante presentaties door het hele land gehouden waar het belang van IQdent zal worden benadrukt. Houd onze website en nieuwsbrief in de gaten voor meer informatie. Meer informatie en aanmelden Wilt u zich individueel of als groep aanmelden bij IQdent of wilt u meer informatie over IQdent? Ga naar onze website www.ant-tandartsen.nl.

Vrijdag 9 december 2016 van 09.00 tot 17.15 uur

Jaarcongres 2016:‘Bijzondere Tandheelkunde in uw praktijk’.

Vrijdag 9 december organiseert de NVGPT haar jaarcongres in de Heerlickheijd van Ermelo. U als tandarts algemeen practicus maakt nader kennis met een aantal aspecten van de Bijzondere Tandheelkunde: hypodontie, oncologie en traumatologie.

Onderwerpen zijn: herkenning van (pre-)maligne afwijkingen, nazorg voor de bestraalde patiënt in uw praktijk, behandelopties bij agenesie van 1 of 2 elementen en wat te doen bij forse processus alveolaris defecten; wel of niet implanteren?

Gerenommeerde sprekers praten u bij en geven handvatten voor het behandelen van deze patiëntengroep, in samenwerking met een centrum of gewoon bij u in de praktijk.

Programma Eerste blok Moderator en introductie: Sprekers:

Thema: aangeboren afwijkingen - hypodontie prof. dr. Marco Cune dr. Steven Zijderveld en drs. Krista Janssen

Tweede blok

Thema’s: de oncologische hoofd-/halsdiagnostiek en de behandeling van mondholtekanker prof. dr. Ron Koole dr. Robert van Es en drs. Jan van Gemert

Moderator en introductie: Sprekers: Derde blok Moderator en introductie: Sprekers:

Thema’s: dento-alveolaire defecten en traumata prof. dr. Gert Meijer prof. dr. Stefaan Berge: ‘Trauma in 3D’ en drs. Tristan Staas en drs. Edith Groenendijk: ‘Immediaat implanteren’.

Lokatie: De Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo

Voor meer informatie en aanmelden: www.nvgpt.nl

Experiment met verstrekkende gevolgen De minister wil een experiment starten waarbij mondhygiënisten zonder opdracht van een tandarts mogen verdoven, boren en röntgenfoto’s mogen maken. Binnenkort deelt ze de conceptversie van de AMvB met de Kamer. De AMvB ‘Tijdelijk besluit zelfstandige bevoegdheid mondhygiënist’, gebaseerd op artikel 36a wet BIG, ligt in concept voor en moet op 1 februari 2018 ingaan (zie kader). Dit experimenteerartikel staat de minister van VWS toe gedurende een periode van maximaal vijf jaar een experiment te starten. Daarna wordt óf de maatregel ingetrokken óf de wet BIG aangepast. Gedurende het experiment mogen mondhygiënisten zonder opdracht van een tandarts verdoven, boren en röntgenfoto’s maken. Slaagt het experiment, dan is het aannemelijk dat de mondhygiënist wordt opgenomen in het zogeheten ‘zware regime’ en een artikel 3 beroep wordt. Voor deze AMvB heeft de minister geen parlementaire toestemming nodig. Overeenstemming binnen het kabinet is voldoende. Voor aanpassing van de wet BIG of een wijziging van het Besluit Stralingsbescherming is echter wél stemming in het Parlement vereist. Vlak voor de verkiezingen dus geen uitgemaakte zaak. Poortwachtersfunctie De mondhygiënist gaat een zeer breed speelveld krijgen. In feite wordt ze klaargestoomd om de poortwachtersfunctie in de mondzorg van de tandarts over te nemen. Zo kan ze diagnosticeren, indiceren en een behandelplan opstellen. Het meest opmerkelijke is dat volledig zelfstandig bepaald mag worden of de patiënt wordt doorverwezen naar tandarts of kaakchirurg. In feite wordt de tandarts daarmee buitenspel gezet. Nog los van de mogelijkheid om voortaan zelf voorbehouden handelingen te delegeren aan bijvoorbeeld preventieassistenten. De ANT discussieert met diverse politieke partijen over deze maatregel die veel te ver gaat, contraproductief is en geen oplossing biedt voor het capaciteitstekort dat steeds sneller op ons afkomt. Tijdens het symposium in Nieuwspoort waren de VVD (voorstander taakherschikking) en de SP (tegenstander) aanwezig en het is duidelijk dat het laatste woord er nog niet over gezegd is. Het wordt een strijd tussen politieke partijen die zich pro- en anti-mondzorg gaan

opstellen. De kiezer heeft volgend jaar het laatste woord. Overigens is het ons duidelijk dat een dialoog dringend nodig is. De mondhygiënist is een zeer gewaardeerde collega, bij uitstek deskundig op preventiegebied. De ANT is van mening dat ze maximaal gefaciliteerd moet worden in haar preventieve taak. Het vrijgeven van anesthesie ligt daarbij voor de hand, maar ook met röntgen is veel winst te behalen met een goede organisatie. Maar zitten mondhygiënisten echt te wachten op het boren van primaire cariës? Of is dit slechts een onrealistische wens van VWS. Alleen al daarom heeft het experiment een grote kans van mislukken. En als boren geschrapt wordt uit de AMvB moeten de andere maatregelen opnieuw tegen het licht gehouden worden. ARTIKEL 6 VAN DE CONCEPT AMVB Tot het gebied van deskundigheid van de mondhygiënist wordt gerekend: a) het onderzoeken en beoordelen van de staat van het gebit van de patiënt en van de weefsels die het gebit omringen met betrekking tot plaquegerelateerde aandoeningen en het op basis van de verkregen gegevens vaststellen van een diagnose en opstellen van een behandelplan; b) het screenen op tandheelkundige afwijkingen of andere afwijkingen betreffende de mondgezondheid en het zo nodig verwijzen naar een tandarts of arts; c) het toepassen van mondzorgkundige behandelingen strekkende tot het voorkomen of herstellen van aandoeningen van het gebit en tot het opheffen of verminderen van aandoeningen van de weefsels die het gebit omringen en het zo nodig verwijzen naar een tandarts of arts; d) … e) het bij daarvoor in aanmerking komende patiënten: 1) toepassen van ioniserende straling in het kader van het onderzoek bedoeld onder a) 2) toepassen van lokale anesthesie door het geven van injecties t.b.v. geleidings - en infiltratieanesthesie 3) behandelen van primaire caviteiten door middel van preparatie ten behoeve van restauratie met plastische vulmaterialen

Een praktijkscan geeft praktijkhouders tijd, rust én werkvreugde Het wordt steeds moeilijker om én een goede tandarts te zijn én een praktijk te runnen. Om praktijkhouders daarin te ondersteunen, is de ANT een samenwerking aangegaan met Mondentis. ANTleden kunnen tegen een gunstig tarief de bedrijfsvoering van hun praktijk laten doorlichten met als doel: een soepeldraaiende, winstgevende praktijk met oog voor de patiënt en een praktijkhouder met plezier in zijn werk.

‘Er zijn tandartsen die slapeloze nachten hebben van hun praktijk’, vertelt Patrick Bontekoe van Mondentis. ‘En het is ook nogal wat. Een eigen bedrijf, administratieve lasten, tariefdalingen, gezeur van personeel… Je wordt geleefd door je agenda, hebt de hele dag assistenten en medewerkers om je heen, er is een enorme druk om te presteren terwijl de hele wachtkamer vol zit. Als er problemen zijn, al is het maar een ruzietje onder de assistenten, moet jíj die oplossen. De vele randzaken leiden de aandacht af van de zorg voor patiënten. Zeker als er niemand is om problemen en zorgen mee te delen. Veel praktijkhouders die wij spreken, voelen zich daarin een beetje eenzaam.’ Bevlogen Bontekoe en zijn collega Peter van Iperen hebben veel Tandarts Marjolein Alberga: ‘Ik zit nu zo’n tien jaar voor mijn pensioen en als ik mijn praktijk ga overdragen wil ik dat op een prettige manier doen. Maar ik wist eigenlijk niet goed waar ik de komende tien jaar naartoe wilde met mijn praktijk. Daarnaast voelde ik een hoge werkdruk, onder andere door de vele weten regelgeving. De praktijkscan heeft een goede sterkte- en zwakteanalyse van de praktijk opgeleverd en die heeft mijn blik verruimd. Ik ben echt in beweging gekomen. Ik probeer de financiële resultaten te verbeteren door elke dag een klein beetje meer te doen – een patiënt extra – en ben meer gaan delegeren zodat ik minder werkdruk voel. Mijn personeel is daar ook positief over. Zij hebben wel iets meer werkdruk, maar ook een interessantere baan met meer inhoud en verantwoordelijkheden. Ik vind het leuk dat de mensen van Mondentis veel breder kijken dan alleen naar de omzet. Ze hamerden ook op het belang van werkplezier en kijken ook met veel aandacht naar de dingen die juist wél goed gaan in de praktijk. Uit een patiëntenenquête die Mondentis heeft opgezet, bleek dat mijn patiënten heel tevreden zijn over de praktijk. En gelukkig kwam hetzelfde uit de gesprekken met mijn personeel.’

ervaring in het bedrijfsleven en in de zorg en besloten samen Mondentis op te richten, een organisatie die tandartspraktijken adviseert en ondersteunt bij hun bedrijfsvoering. Van Iperen legt uit: ‘Wij hebben de tandartsen leren kennen als bevlogen zorgverleners. Maar daarnaast is een tandartspraktijk ook een bedrijf dat managementtaken, wetgeving en personeelszaken met zich meebrengt. Als tandarts ben je daar eigenlijk niet voor opgeleid. Je mag daarvoor best hulp inschakelen.’ Ook de ANT ziet dat het steeds lastiger is voor praktijkhouders om mee te gaan in de mallemolen van het medisch ondernemerschap. De eisen worden strenger, zowel aan het tandheelkundige werk als op organisatorisch vlak. Tegelijkertijd vindt de ANT het essentieel dat de tandarts

Jan Willem Vaartjes, tandarts-implantoloog en voorzitter ANT: ‘Na het kostenonderzoek wilde ik meer inzicht hebben in mijn organisatie; een benchmark. Hebben we nou hoge kosten vergeleken met andere praktijken? Is onze organisatiestructuur wel goed? Hoe denkt het team

zélf aan het hoofd van de praktijk blijft staan. Door de samenwerking met Mondentis worden ANT-leden gefaciliteerd om hun beroep zo goed mogelijk uit te oefenen. Ze halen immers de skills van bedrijfskundigen in huis. Praktijkscan ANT-leden kunnen tegen gereduceerd tarief een praktijkscan laten uitvoeren. ‘In een notendop betekent het dat we de thermometer in de organisatie steken en vervolgens concrete adviezen geven’, zegt Bontekoe. ‘We voeren een gesprek met de praktijkhouder om samen helder te krijgen wat hij of zij wil bereiken met de praktijk. Die vraag is niet altijd eenvoudig te beantwoorden omdat de meesten zo “verzuipen” in hun dagelijkse werkzaamheden dat ze nauwelijks de kans hebben om na te denken. We stellen soms best confronterende vragen waardoor er van alles op tafel komt te liggen, toch wordt het gesprek bijna altijd als positief ervaren. Eíndelijk twee mensen die naar je luisteren en doorvragen. We praten ook met alle medewerkers. Daarnaast lichten we allerlei processen, jaarrekeningen, inkoopcontracten en omgevingsfactoren door. We richten ons daarbij met name op de bedrijfsvoering en gaan daarin een stuk verder dan bijvoorbeeld de accountant.’ Van Iperen vindt het belangrijk om te benadrukken dat een praktijkscan vooral tijd oplevert: ‘Het is absoluut niet zo dat wij de boel op de kop komen zetten. Natuurlijk is

over ons? De praktijkscan van Mondentis heeft op al dit soort vragen een antwoord gegeven. De feedback die we kregen uit de gesprekken met het personeel was best hard. Het team vond dat ik te veel tijd besteedde aan de ANT en daardoor minder tijd had voor de praktijk. Doordat ze dit niet durfden te zeggen, was het verhaal een eigen leven gaan leiden. Toch was het voor mij onbespreekbaar om minder tijd aan de ANT te besteden. Op advies van Mondentis heeft de officemanager een aantal taken overgenomen, zodat ik me bijvoorbeeld niet meer hoef bezig te houden met vrije dagen van medewerkers. Voorheen zei ik “Nu even niet” als iemand daarover begon, maar nu is het voor iedereen duidelijk dat dat niet meer bij mijn taken hoort. Ten tweede heeft Mondentis inzicht gegeven in de cijfers. Doordat ze bij zoveel praktijken komen, weten ze hoeveel je afwijkt van gemiddelden en zie je bijvoorbeeld waar je zou moeten bezuinigen. Na de praktijkscan hebben ze een systeem geïmplementeerd, dat elke drie maanden een aantal key performance onderdelen laat zien. Het personeel levert de gegevens aan en het systeem geeft een mooie grafiek van allerlei objectieve data, zoals het aantal in- en uitschrijvingen. Daardoor kun je je praktijk met meer rust en afstand bekijken en ga je vanzelf minder op incidenten sturen.’

er wat voorbereiding nodig, maar verder zorgen we ervoor dat de praktijkhouder zo min mogelijk 'last' van ons heeft.’ Concreet Praktijkhouders krijgen na de praktijkscan een concreet plan. ‘We dragen zo veel mogelijk praktische oplossingen aan die goed te implementeren zijn’, zegt van Iperen. “Daarbij houden we rekening met de aard van het beestje. Sommige dingen moet je niet wíllen veranderen omdat je nou eenmaal op een bepaalde manier in elkaar zit. Wel kun je met relatief simpele ingrepen een enorme verbetering teweegbrengen. Doordat onze aanbevelingen haalbaar zijn, zien we dat de meeste praktijkhouders dingen na een praktijkscan echt anders gaan aanpakken.’ In dat vervolgtraject kan Mondentis een praktijkhouder ook adviseren en begeleiden. ‘Het is echt maatwerk wat wij leveren, want elke praktijk heeft andere behoeften. In ieder geval werken we altijd naar een doel toe: een praktijk die lekker draait. Dan krijgen praktijkhouders vanzelf meer plezier in hun werk.’

Meer weten over de praktijkscan voor ANT-leden? Kijk op https://www.ant-tandartsen.nl/ledenvoordeel/ praktijkscan/praktijkscan of op www.mondentis.nl.

ANT Algemeen De ANT biedt een compleet dienstverleningspakket: 99 Ledenservice – vakinhoudelijke, juridische, bedrijfsmatige ondersteuning 99 Klachtenregeling 99 Helpdesk 99 Stevige, uitgesproken belangenbehartiging 99 Wekelijkse nieuwsbrief 99 Gunstige verzekeringspakketten 99 Flinke besparingen op praktijkkosten met onze ledenvoordelen Extra’s: IQdent studieclubs – intercollegiaal overleg voor alle tandartsen Ruim nascholingsaanbod: Dental Studie Update Congres, workshops ANT-visitatie Studenten en starters: 99 ANT Van Nouhuysbeurs voor buitenlandstages 99 Wekelijkse nieuwsbrief 99 De Startende Tandarts.com 99 ANT Starterscongres 99 Gunstige verzekeringspaketten

ANT LIDMAATSCHAPPEN EN CONTRIBUTIE 2017 Statutair is vastgelegd dat uitsluitend tandartsen en studenten Tandheelkunde lid kunnen worden van de ANT. De vereniging kent een aantal verschillende typen lidmaatschappen met bijbehorende contributie.

Contributie per kalenderjaar per 1 januari 2017: Lidmaatschap*

€ 990,-

Praktiserende tandartsen

Partnerlidmaatschap*

€ 495,-

Voor partnertandartsen van leden

Groepslidmaatschap*

€ 773,50

Vanaf vier tandartsen werkzaam op één adres of onder één naam

Starterlidmaatschap*

€0

In jaar van afstuderen 1e jaar 2e jaar 3e jaar

€ 90,€ 280,€ 480,Gereduceerd lidmaatschap

€ 369,-

Niet-praktiserend, <65 jaar

65+ lidmaatschap*

€ 495,-

Praktiserend

Pensioenlidmaatschap

€ 94,-

Niet meer praktiserend

Lidmaatschap op grond van inkomen*

€ 346,50

<35% van het rekeninkomen 35 tot 65 procent van rekeninkomen

€ 693,Studentlidmaatschap € 0

*inclusief aansluiting bij klachtenregeling conform Wkkgz.

ANT is een beroepsorganisatie voor tandartsen, opgericht in 1995. Op 5 juli 2002 heeft de minister van VWS de ANT aangewezen als ‘representatieve organisatie’ voor tandartsen en tandartsspecialisten. BESTUUR Voorzitter

BUREAU Algemeen directeur

Vicevoorzitter/ Penningmeester

Bureau-adres

Dhr. J.W. Vaartjes

Dhr. W.F. Kniese Secretaris

Dhr. P. Vlaandere

Margriettoren Haaksbergweg 75 1101 BR AMSTERDAM

Dhr. R.J. Raktoe

Telefoon

Lid

E-mail

Lid

Website

Mw. C.M.J. Scheijmans Dhr. R.H.C. Suy

020 - 23 74 740 ant@ant-tandartsen.nl www.ant-tandartsen.nl

Lid worden of uw lidmaatschap wijzigen? Mail naar ant@ant-tandartsen.nl of bel 020 - 23 74 740.

Een stralende glimlach, van tandarts tot patiënt Wij geloven in de kracht, het enthousiasme en het positieve gevoel van een lach. Met dit enthousiasme, gecombineerd met meer dan 80 jaar expertise in de tandheelkunde, helpen wij u om het maximale uit uw praktijk te halen. Wij doen dit door met u mee te denken en persoonlijk advies te geven op het gebied van apparatuur en praktijkinrichting. Op deze manier bieden wij solide oplossingen die bijdragen aan de verhoging van de eﬀiciëntie en kwaliteit en vermindering van de complexiteit en kosten. Zo kunt u zich volledig focussen op uw patiënten. Begin de dag met een lach en u zult zien dat alles mogelijk is. Arseus Dental Nederland Cartografenweg 18, 5141 MT Waalwijk T +31 (0)416 67 50 00 www.arseus-dental.nl

TANDTECHNISCH LABORATORIUM